Türkiye'nin iklimi

Alternatif metin:

Ortalama Sıcaklık Dağılışı EKA Ee das Ardcho cografyahocasi.com SICAKLIK (°C) 3,6 6,5 8,6 10,3 11,4 12,4 13,6 14,9 16,5 19,2 ► Türkiye'nin Yıllık Güneşlenme Süresi En fazla olduğu bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi'dir. En az olduğu bölge Karadeniz Bölgesi'dir. ► Türkiye'de Don Olayı Sıcakuklon Don yaşanan gün sayısı güneyden kuzeye artar. entem >Skak kurak sürekli yağs budutluluk bul 0° Chin Saresi fazla altında olması Don yaşanan gün sayısı batıdan doğuya artar. yükselti Don yaşanan gün sayısı kıyıdan içeriye artar. denizellik korasallık En fazla Doğu Anadolu, en at Akdeniz bölgelerinde görülür. dağlarn 420751 Soğuk ук Türkiye Yıllık Ortalama Güneşlenme Süresi Haritası Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) 2,8 5,7 6,2 6,5 6,8 7,1 7,3 7,5 8,2 2)TÜRKİYE'DE BASINÇ İzlanda Dinamik Alçak Basıncı wwwwwwwwwwww yıl boyunca >meusimuk Sibirya Termik Yüksek Basıncı Bati ** Kuzey Alçak Jizlanda ✓ Basra Doğu yağış getiren Falando kuru soğuk Sibirya muson iklim Basra Asor Asor Dinamik Yüksek Basıncı → Türkiye de Sicalyp arttron asor Güney Basra Termik Alçak Basıncı 3)TÜRKİYE'DE RÜZGARLAR Mutlak kokm TÜRKİYE'DE ETKİLİ OLAN RÜZGARLAR SÜREKLİ RÜZGARLAR YEREL RAZGARLAR GÜNLÜK (DEVİRLİ RÜZGARLAR FÖHN RÜZGARLARI BATI R. DAĞ MELTEMİ KARA MELTEMİ VADİ MELTEMİ DENİZ MELTEMİ SICAK TER SOOUR YEREL R. R. KIBLE ETEZYEN LODOS KARAYEL =>>SAMYELİ POYRAZ -YILDIZ Balkalon Karayel karayel Yıldız Poyraz Samyeli Yıldız soğuk Kayıp Şakal sicak Sicak Günbatısı YB Soğuk =AB Lodos Ülkemizi etkileyen yerel rüzgârlar Lodos Kible keşişleme Poyraz Gündoğusu Keşişleme Kible 100 200 km Bakır Föhn Rüzgarları Satturan FÖN RÜZGARLARI Bir dağ yamacı boyunca yukarı dogru çıkan hava kütlesinin her 200 m'de bir 1°C'e Sıcaklığı azalır. Soğudukç yağış bırakır. Fon Dağlık alan O Karadeniz 2 Akdeniz 个 > Deniz KAD Torosta alcaurken 1°C + PC Hava kütlesi yamactan inerken sürtünmenin etkisi ile her 100 m'de °C sınır. Sıcak Föhn 4)TÜRKİYE'DE NEM a)Mutlak Nem Sıcaklık+Buharlaşma ve su varsa fazladır. Havanın içerisindeki nem miktarıdır. var olan b)Maksimum Nem Havanın taşıyabileceği ņem miktarıdır. Sıcaklık Buharlasma fazla ve su az ise fazladır. Sıcaklık ile doğru orantılı. maksimund nem akdeniz Kasma → bagel nen, (yapis) mutlak nem TÜRKİYE'DE NEM Bağil Nem Mutlak Nem maksimum Nem c)Bağıl Nem Yağış demektir. KARADENİZ kurak Güney Doğu A. Erzurum yoz meusiminde EKA KIS Ardahan TÜRKİYE'DE YAĞIŞ kerkind memur Islatan 1)Konveksiyonel Yağış (yükselim) Isinan hava kütlesinin yükselerek soğuyup yoğunlaşması sonucunda gerçekleşir. Sellere neden olur. ilkbahariç Anadolu yaz EKA. 2) Orografik Yağış yamac) ic P°C Sıcak ve nemli bir hava kütlesinin bir dağ yamacı boyunca yükselerek oluşturduğu yağış tipidir. Dağların kıyıya paralel uzandığı alanlarda görülür. 3)Cephe Yağışları İki hava kütlesinin karşılaştığı alanda görülür. soğuk Sicak KARADENİZL AKDENİZ は dağ し Akdeniz Nigdeniz) + где Orta karadeniz'de cepheyağışı görülmez TÜRKİYE'DE YAĞIŞIN DAĞILIŞI Batı Karadeniz (Zonguldak) kurak Tuz Gölü Çevresi canik Orta Karadeniz'in az yağış almasının nedeni dağların kayn gerisinde olup yükseltinin az olmasıdır. yükseltist Foruh-Kelkit gu Karadeni Erzincan Olugu az Yıldız Dağları Erge Menteşe Teke Ege kayılan az yağış alırken, Menteşe'nin fazla yağış almasının nedeni; dağlann denize paralel uzanmasıdır. Antalya Iğdır Muş Ovası Etrafı dağlarla çevrili bu yüzden denizel hava Içeri sokulumaz. Malatya Çukurova Elazığ Hakkari-Bitlis Gevrest G.Anadolu Bölgesi Taşeli Çukurova'nın az yağs almasının nedeni dağlarım kayının gerisinde uzanmasıdır. Iskendurun Körfezi (Kiyiya paralel uzanan Nur (Amanos) Dağlar (Yükselti farlo, O yüzden yağn fazla) Bol yağış alan yerler Az yağış alan yerler Türkiye Yıllık Ortalama Yağış Haritası orta Laradeniz cografyahocasi.com Yağış (mm) 260 460 560 690 900 1300 2300 TÜRKİYE'DE GÖRÜLEN İKLİM TİPLERİ Akdeniz İklimi Karadeniz İklimi ●Step(Karasal İklimi Sert(Karasal İklimi 1)- KARADENİZ İKLİMİ yağış Yağış mm Sıcaklık(°C) (mm) 300 25 250 20 200 20 150 100 50 15 10 5 0 OŞ M N M HTA EKA RIZE ay Sıcaklık ✓yağış rejimi KARADENİZ İKLİMİ * rejim düzenli ✓ Kuzey Anadolu Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarında görülür. ✓ Her mevsim yağışlıdır. Bu yüzden nem fazladır. Ayrıca günlük ve yıllık Sıcaklık farkı azdır. Sıcaklık farks azdır. ✓ Kimyasal çözülme görülür. Kahverengi orman toprağı yaygın. Yazları serin, kışları ılıktır. güneşlenme Süresi az Bulutluluk oranı fazla, güneşlenme süresi azdır. ✓ En fazla yağış Sonbahar, en az yağış İlkbahar mevsiminde düşer. ✓ Yıllık yağış miktarı 2300 mm'dir. Karadeniz ikliminin etkili olduğu alanların alçak kesimlerinde doğal bitki örtüsü Ormandır. ✓ En fazla yağış Doğu Karadeniz'de görülür, bunu Batı Karadeniz ve Orta Karadeniz izler. (Yükselti) yalancı maki Ormanların tahribi ile psödomaki ortaya çıkar. findik ✓ Bitki örtüsü yaprağını kışın döken yayvan yapraklı ağaçlar ile yapraklarını dökmeyen iğne yapraklı ağaçlardan oluşan karışık ormandır. (Ladin, Köknar, Kayın,) ✓ Bitki örtüsü yükseltiye bağlı olarak kuşaklar oluşturur. Alt kesimlerde geniş yapraklı ormanlar, yükseklere doğru karışık ormanlar, iğne yapraklı ormanlar ve üst kesimlerde alpin çayırlar yer alır. Karadeniz iklimi Orta Karadeniz bölümünde içeriye daha fazla girer bunun nedeni dağların kıyının gerisinde uzanmasıdır. (Canik dağları) yukselty az yağls 2)-AKDENİZ İKLİMİ m) 300 Yağış(mm) Sıcaklık(°C) 30 250 25 200 20 150 15 100- 10 50 OS MNMHTAEE KA ANTALYA макик Rejim düzensiz Don olay Londo a fazla Ctkilenebilecek boge ✓ Akdeniz iklimi, ülkemiz Orta kuşakta olduğu için görülür. mutlak konum ✓ Akdeniz iklimi en belirgin olarak Akdeniz kıyılarında Ege ve Marmara kıyıları ile Güneydoğu Anadolu Batı Resimlerinde etkili olmaktadır. ✓ Yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları ise ılık ve yağışlıdır. tipik → tanım ✓ Yıllık yağış miktarı 600-1000 mm arasında değişir. ✓ Don olayının ve kar yağışının en az görüldüğü iklim tipidir. ✓ En fazla yağış kış mevsiminde görülür. Kırmızı renk Terra - Rossa toprakları görülür. tipik toprak yazarak demiroksit srou fazla kırmızı Bitki örtüsü makidir bodur çalı topluluklarıdır. Maki tahrip olunca Garig ortaya çıkar. kızıkam tahrip Maki tahrip garig ✓ Akdeniz Bölgesi'nde Toroslar'ın Güney yamacında 700-800 m, Ege Bölgesi'nde 300-500 m, Güney Marmara'da 200 m yükseltiye kadar görülür. (Enlem) paralel Akdeniz iklimi Akdeniz de ortalama 20- 90 kilometre sokulurken, Ege'de 150- 250 kilometrė içeriye sokulur. (Dağların uzanış yönü) dik 3) KARASAL (STEP) İKLİMİ Yağış(mm) Sıcaklık(°C) (mm)) (°C) 50 25 45▪ 401 35 30 20 15 kurak rejimi düzensiz KARASAL İKLİM 25" 20 15 IO 5. 0 MNMH TAEEKA KONYA 10 Byaz yaz → kurak kışlar Soguk Karasal iklim ülkemizin Orta, Doğu ve Güneydoğu ile Trakya ve Batı Anadolu'nun İç kesimlerinde görülür. koyun Bitki örtüsü bozkırdır. Bu sebeple küçükbaş hayvancılık yaygındır. Yaz ayları Sıcak ve kurak, kış ayları soğuk geçer. Don olayları çok sık olur. ✓ Yıllık yağış miktarı azdır. Yıllık yağış miktarı 300-400 mm arasındadır. karadeniz Orman alanları azdır. ✓ En fazla yağış ilkbaharda görülür. Toprak tipi kahverengi ya da kestane renkli step toprağıdır. Dağların uzanışından dolayı ortaya çıkan bir iklim tipidir. bozkır Kon Yildiz TÜRKİYE'NİN DAĞLARI porare Küre, bah verraderiz yasis x Ilgoz Köroğlu- Canik Giresun Kop Munzur Karacadağ Hasan Doğ Melendiz Erciyes Tecer Sultan Karadağ Aladağ Tahtoh Bolkor Geyik Binboğa Malatya Rize Karacadoğ Kaçkar Mesoi Yalnızçam Allahuakber Palandöken Şerafettin Geno Tendürek Bingöl Nemrut Süphan Agn Ihtiyarsahop Hakkari Hakkari (Cilo-Buzul) Somonk Uludağ Sündiken Kula Graben orst Heren KAZAS Edremi MADRA dik. paralel O Kie Mende Boyc Mand YUND BOZ AYDIN RENTESE Gölgeli Akdoğ Volkanik Dağlar Kırıklı Dağlar Kıvrımlı Dağlar Horst NUR (Amano) Graben Amik Amik Cuasi 4)-SERT KARASAL İKLİM C KARS m 25 60 20 50 40 1 30 10 20 5 10 0 0 NMHTAEEK -5 -10 Yağış Sıcaklık -15 Karasal Iklinden daha soguk. rejim düzensiz SERT KARASAL İKLİM karasallik cok Siddeti en fazla yağış yaz ✓ Doğu Anadolu Bölgesi'nde Kuzeydoğu Anadolu'da (Erzurum, Kars, Ardahan) bölümünde görülür. Yıllık sıcaklık farkının en fazla olduğu ve don olayının en fazla görüldüğü klim tipidir. Karasallık fazladır.) coksiddetti ✓ Yıllık yağış miktarı 400-600 mm'dir. yek az ✓ En fazla yağışı yaz mevsiminde almaktadır. EKA ✓ Doğal bitki örtüsü Alpin çayırlarıdır. Yer yer iğne yapraklı ağaçlara rastlanır. terslik Mikroklimalar (Küçük İklimler ) Mikroklima alanlarının oluşmasında Fön rüzgarları etkilidir. Rize-Turunçgil ☐ Artvin( Çoruh Vadisi)-Zeytin Iğdır ve Malatya -Pamuk Akdeniz( Anamur)-Muz Karadeniz-Çay Türkiye'nin Bitki Varlığı BÖLGELERE GÖRE ENDEMİK VE TOPLAM BİTKİ TÜRÜ SAYILARI Toplam bitki türü:3519 Endemik tür:308 Marmara Toplam bitki türü:3488 Endemik tür:1030 Iç Anadolu Toplam bitki türü:4571 Endemik tür:856 Ege Akdeniz Toplam bitki türü:3369 Endemik für:591 Toplam bitki türü:5487 Endemik tür:1755 Karadeniz Toplam bitki türü:4760 Endemik tür:1237 Doğu Anadolu @cografya notlari Güneydoğu Anadolu Toplam bitki türü: 1891 Endemik tür:239 12.000'e yakın bitki türümüz vardır. Çeşitliliğin sebepleri; İklim çeşitliliği ► Kısa mesafelerde değişen yeryüzü şekilleri ► Coğrafi Konum ► İklim değişiklikleri ► Toprak dogalle engebeli 1,2,3,4 Bilgi Notu Endemik, bulunduğu bölgenin ekolojik şartlan sebebiyle yalnizce belirli bölgede yaşayan ve yetişen, dünyanın başka yerinde yaşama ve yetişme ihtimali olmayan, yöreye özgü bitki türlerine verilen isimdir Türkiye'deki toplam bitki türü 13.000 Türkiye'deki toplam endemik bitki türü 3000+ Türkiye'de toplam bitki ve endemik bitki türünün en fazla olduğu bölge Akdeniz,en az olduğu bölge ise Güneydoğu Anadolu Bölgesidir Uyan Türkiye endemik bitki türü yönüyle pak zangindir Başla nedenleri şunlard @talineel gemikler, Topografik çeşitler Jeolojik ve jeomorfolcik çeşitlikle deniz.gal ve akarsu gibi farkli sucul ortam çeşitlilikleri, 0-5000 metreler arasında değişen yükseklik farklıklar ENDEMİK TÜR Sadece bir bölgede bulunan ender yetişen bitkilerdir. Yaklaşık olarak 3700 endemik tür ülkemizde bulunmaktadır. 4000 En fazla Toroslar, en az Trakya ye Tuz Gölü çevresindedir. Akdeniz, Ters Cale Engene → K Anadolu • Kazdağı Göknarı Sığla Ağacı Muğla Fetmye • Anzer Çayı • Kasnak Meşesi • • Datça Hurması • Istranca Meşesi • Safran Otu Ters Lale • Kral Eğreltisi • İspir Meşesi • Karagül Göller yorest muğla Zonguldak Erzurum- Hakkan sanuurfa Nemrut Soğanı • Morgeven Erzurum kalinti RELİKT BİTKİ ➤ 3. ve 4. jeolojik zamanda oluşmuş iklim değişikliklerine ayak uydurarak bugüne kadar gelmiş bitkilerdir. Not> Karadeniz ikliminde görülen bir bitkinin Akdeniz ikliminde bulunması buna bir kanıttır. KLİMAKS TÜR Bir iklimin baskın türü demektir. Karadeniz → kayın, ladın Akdeniz kiakan tahrip maki Karasal → sancam KOZMOPOLİT BİTKİ (stop) Farklı iklim koşullarında yani her yerde yetişebilen bitkilerdir. mese, karacon garig Bitki Formasyonları 1)Ağaç (orman) Formasyonları Karadeniz Ülkemizin yaklaşık %28-29u ormanlarla kaplıdır. Ormanlar sırasıyla Karadeniz, Akdeniz, Ege, Marmara, D. Anadolu, İç Anadolu ye Güneydoğu Anadolu. Nem faktöründen dolayı ormanlar kendilerini kıyılarda daha çabuk yenilerler. En yaygın tür MEŞE, en saf ormanlar ise FISTIK ÇAMI'DIR. Dünya'da en çok Kızılçam Türkiye'dedir. Bir dağ yamacı boyunca ormanlar kuşaklar oluşturur. 2)Çalı Formasyonu Ormanlar tahrip edilince ortaya çıkarlar. a)Maki: Boyları kısa, kökleri uzùn, yaprakları kadifemsidir. en kurak nem fazla Sicaluk for az Akdeniz yaz Eurak Defne, Zakkum, Keçiboynuzu, Mersin, Kocayemiş, Menengiç ve Sakız gibi türler. > maki tahribi Sonucu ortaya cikmuster. B)Garig. Yasemin, Funda, Süpürge çalısı, Lavanta, Diken çalısı C)Psödomaki: Fındık, Kızılcık, Üvez, Yabani Elma yalana maki = findik 3)Ot Formasyonu ALDENT Karadeniz Ormanlarının tahribi sonucu a)Bozkır (step) İlkbahar yağışı ile yeşeren yazın kuruyup sararan ot. karasal ikum ic Anadolu GDA Yavşan otu, sığır kuyruğu, geven, çoban yastığı, gelincik. b)Antropojen Bozkır: İnsan müdahalesi ile orman tahrip edilince yer yer ağaç ve ormanların oluşturduğu görüntüdür. c) Dağ Çayırlar Yaz yağışları ile yeşeren uzun boylu çayırlardır. oluşmuştur. besent faaliyetler sert karasal iklim EKA Vejatasyon Süreci Bitkilerin büyüme döneminde istediği sıcaklık süresidir. En fazla Akdeniz, en az Doğu Anadolu. BULGARİSTAN YUN. MARMARA DENIZI AKDENİZ 50-25 ° 50 100 150 200 Km GKRY Kaynak: H. GÖKMEN 1962 Aktaran L. ATALAY 1983 KARADENİZ GÜRCİSTAN ERMENİSTAN İRAN KKTC Bozkır SURİYE TÜRKİYE BİTKİ ÖRTÜSÜ HARİTASI İŞARETLER Kuzey Anadolu sançam, göknar, karaçam ormanlan Kuzeydoğu Anadolu göknar, tädin, sançam ormanlan - Akdeniz Bölgesi kizliçam, meşe ve çaldar (maki-gang) Subalpin ve alpin çayırlar = Antropojen ve ağaç bozkor IRAK Orta ve Batı Anadolu karaçam, meşe ve ardiç ormanlar Doğu ve Güneydoğu Anadolu ormanlan Yoğun tarım alanlan Dağ ve yüksek pláto bozkidan Türkiye'nin kuzey bolgesindeki kayin gürgen, kestana ve meşe ormanlan Akdeniz Bölgesi sedir, göknar ve karaçam ormanlan cografyaharita.com R.SAYGILI 2013