Türkiye'de Nüfus

Alternatif metin:

yol vergisi muafiyeti ✓. Toprak ve para yardımı Doğum kontrolleri yasaklandı. Kürtaj Evlilik yaşı düşürüldü. erkekler 17, kız 15 5. Madalya uygulaması 1965-1980 Dönemi "azaltma" Arttırıcı politikalara son verildi. ✓ Yurtdışına göçlere teşvik edildi. 1965 yılında Nüfus planlama kanunu çıkarıldı. vlilik yaşı yükseltildi. işe yarıyor. savaşlar insan kaybı is gücüne initiyac genc nufus az tüketici nufusa intiyac 1940-1945 -2. Danya Savasi -erkek mitus spilliyor" 1950 tarımda makinelerme Almanya'ya yoğun gou дос Jar 1980-2005 Dönemi 1. İyileştirme kadın is hayatına giriyor. eğitim seviyesini arttırmak. Doğu - GD.A 1980 kentlesme doğum azaldı → ise yarıyor. 2005-Günümüz Annelere süt izni ve ücretli, ücretsiz izinler Babalık izni Bakıcı yardımı Doğum yapan annelere maddi yardım artış hızı azalso do nufus azalmaz. arttırma TÜRKİYE'DE NÜFUS Nüfus Artış Hızı Grafiği NÜFUS ARTIŞ HIZI GRAFİĞİ nüfusun 20 Türkiye'nin Nüfus Artış Hızı 30 1935 1940 Binde pandemi 2022 en fazla adyou TÜRKİYE'DE NÜFUS Türkiye'de Nüfusu Etkileyen Önemli Gelişmeler: Yunanistan Tunaye ➤ Cumhuriyetin ilk yıllarında Lozan Antlaşması gereği mübadele yapılmıştır. Mübadelede 1 milyon 200 bin kişi Türkiye'den Yunanistan'a 460 bin kişi ise "Mübadelesi" Yunanistan'dan Türkiye'ye göç etmiştir. degistime Bulgaristan'ın asimilasyon politikaları sonucu 1989 yılında ülkemize sığınanlar olmuştur. Hatay'ın 1939'da ana vatana katılması nüfusu artırmıştır. 1961-1986 yılları arasında Avrupa'ya yoğun işçi göçü yaşanmıştır. Almayo'ya yoğun göc ✓ Nüfusun cinsiyet yapısı 85-89 80-84 ✓ Nüfusun yaş grupları 75-79 70-74 65-69 Türkiye'de Nüfusu Etkileyen Önemli Gelişmeler: Yas Grubu nutus 15-657 Gauso 65-907 yaşu Yaşlı Nüfus "bagimu" 90+ 60-64 ✓ Nüfus nüfusun eğitim durumu 55-59 50-54 45-49 40-44 ✓ Kır ve kent nüfusu ✓ Aktif nüfusun sektörel dağılımı gence, causon 35-39 "aktif" Çalışma Çağı Nüfusu 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 12 Cocuk Nüfus (7) 1)- Nüfusun Yaş Yapısı: Socuk 0-14 Yaş Grubu: Genç nüfus 15-64 Yaş Grubu: Olgun- Çalışan- Aktif nüfus 65 Yaş Üstü: Yaşlı nüfus "bagimu" ✓ Türkiye nüfusunun yaş gruplarına bakarak nüfusun genç bir yapıya sahip olduğu görülür bu durum üzerinde doğum oranlarının fazla olduğu görülür. Ancak doğurganlığın azalmasına bağlı olarak genç nüfus oranı azalma eğilimi göstermektedir. TÜRKİYE'DE NÜFUS 1)- Nüfusun Yaş Yapısı: En gelismemisil NOT: Doğurganlık oranının en yüksek seviyede olduğu il Şanlıurfa'dır. NOT: Ortalama yaşın en yüksek olduğu il Şinop, en düşük olduğu il Şanlıurfa'dır. TÜRKİYE'DE NÜFUS 2)-Nüfusun Cinsiyet Yapısı: askere-savasa ✓ Cumhuriyetin ilk yıllarında savaşlardan dolayı erkek sayısı kadın sayısından az iken sonraki dönemlerde erkek sayısı kadın sayısını geçmiştir. Günümüzde kadın nüfus oran %49.9 jken erkeklerde bu oran %50.1di. Ayrıca şehirlerin göç özellikleri de cinsiyet oranı üzerinde etkilidir. TÜRKİYE'DE NÜFUS 2)-Nüfusun Cinsiyet Yapısı: doğurganlik fazla ✓ Genellikle göç veren merkezlerde (Gelişmemiş yerler, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu) kadın nüfusu fazla iken, göç alan yerlerde ise (İstanbul, Kocaeli, İzmir) erkek nüfusu fazladır. causmaya gidiyor. Askeri birliklerin bulunduğu kentlerde erkek nüfusu fazla olur. (Malatya, Erzincan, Ankara- Polatlı, Kars-Sarıkamış, Kocaeli Gölcük, Isparta, Burdur) askere caguruyor. TÜRKİYE'DE NÜFUS 2)- Nüfusun Cinsiyet Yapısı: NOT: Türkiye'de ortalama yaşam süresi kadınlarda daha uzundur. ✓ Kadınlarda ortalama yaşam süresi 81.3 yıl iken, erkeklerde 75.9 yıldır. TÜRKİYE'DE NÜFUS 3)- Nüfusun Eğitim Durumu: Eğitim durumunu en iyi yansıtan play okur-yazar oranıdır. Okuryazar oranı Cumhuriyetin ilk yıllarında %10 altındaydı. Bu durum üzerinde savaşların olması etkilidir ve Harf İnkılabı da etkilidir. Ancak bu durum sonraki yıllarda hızla okuryazar oranının artması ile değişmiştir. Ayrıca son yıllarda erkek ve kadın okuryazar oranı arasındaki fark azalmaya başlamıştır. Türkiye'de toplam okuryazar oranı 697.2jken cinsiyete göre dağılımına bakıldığında kadınlarda %95.2 erkeklerde ise %99.2'dir. TÜRKİYE'DE NÜFUS 3)- Nüfusun Eğitim Durumu: Nitelikli Nüfus (Kalifiye Eleman): > causar "aktif" Çalışan insanların herhangi bir iş alanında uzmanlaşmış olmasına nitelikli nüfus denir. ✓ Ülkemiz nüfusunun temel problemi nitelikli nüfusun az olmasıdır. TÜRKİYE'DE NÜFUS 4)- Nüfusun Kır- Kent Durumu: Cumhuriyetin ilk yıllarında kır nüfusu daha fazla iken daha sonraki yıllarda kent nüfusu, kır nüfusunu geçmiştir. gou Kent nüfusu kır nüfusunu (1985) yılında geçmiştir. Günümüzde kent nüfus oranı %93.4 iken, kır nufus oranı %6.6 civarındadır. istanbul-Bursa-kocaeli Kentsel nüfus ile sanayileşme arasında paralellik vardır. ↑ ➤ Ülkemizde en fazla Marmara, en az olduğu yer ise Karadeniz ve Doğu Anadolu'dur. "Sanayi" 5)- Nüfusun İş Kollarına (Sektörel) Dağılımı: Türkiye'de Aktif Nüfusun İş Kollarına Dağılımı: Tarım % 17.6 Sanayi %26.1 ☐ Hizmet:% 56.2 Aktif Nüfusun Çalıştığı Sektörler: Birincil (Primer) Sektör: Tarım, hayvancılık, toplayıcılık, avcılık, balıkçılık, ormancılık, ziraat İkincil (Sekonder) Sektör: İmalat ve sanayi Üçüncül Sektör (Tersiyer) (Hizmet): Turizm, bankacılık, eğitim, sağlık, satış, sunuş, Pazarlama, reklam ve tanıtım gibi sektörlerdir. Dördüncül Sektör: Yazılım ve bilişim işleri Beşincil Sektör: Altın yakalılar olarak bilinir CEO ve üst düzey yöneticiler. NUFUS YOGUNLUGU 1)- Aritmetik Nüfus Yoğunluğu: Toplam kişi A. N. Y Yüz ölçümü 200 ↑ 2022-112 KIŞI Aritmetik nüfus yoğunluğu sürekli artar. Nedeni yüz ölçümü sabit ancak nüfus sürekli artmaktadır. Marmara, Ege ve Güneydoğu Anadolu (Nedeni yüz ölçümü küçük) nüfus yoğunlukları fazladır. En seyrek bölge Doğu Anadolu. Aritmetik nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu İstanbul, en az olduğu il ise Tunceli. TURKIYE'DE NUFUS NÜFUS YOĞUNLUĞU 2)- Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu: F. N. Y Toplam kişi Tarla ✓ Dağlık ve engebeli yerlerde tarım alanı az olduğu için fizyolojik nüfus yoğunluğu fazla çıkar. (Doğu Anadolu, Doğu Karadeniz) ✓ Nüfusun fazla olmasında fizyolojik nüfus yoğunluğu etkilidir. (Marmara, Ege) TÜRKİYE'DE NÜFUS NÜFUS YOĞUNLUĞU 3)- Tarımsal Nüfus yoğunluğu: T. N. Y= Çiftçi Tarla Engebeli ve geri kalmış yerlerde fazladır. (Karadeniz- Doğu Anadolu) GOÇ Sanayi, ekonomik ve sosyal nedenlerden dolayı insanların bir yerden başka bir yere geçici ya da kalıcı olarak yer değiştirmesi olayına göç denir. Ülkemizde göçler genelde en çok kentlerden kente gerçekleşir. Kırdon kente Lurder kent kente Göçlerin Sınıflandırılması Süresine Göre Göçler Daimi Göçler Mevsimlik Göçler ✔cauemak için Yapılma Şekline Göre Göçler Gönüllü göçler ► Zorunlu göçler Sawar Yapıldığı Yere Göre Göçler ► İç Göçler ulke ICT ►Dış Göçler ✓ ülke desi TÜRKİYE'DE NÜFUS GÖÇ kent - kent 1)- Yapıldığı Yere Göre Göçler: kent A)- İç Göçler: Türkiye içerisinde gerçekleşen göçlerdir. ✰ Türkiye nüfusunu artırmaz, azaltmaz sadece ülke içindeki dağılışını etkiler. Türkiye'de iç göç hareketliliği fazladır. TÜRKİYE'DE NÜFUS 1)- Yapıldığı Yere Göre Göçler: İç Göçlerin Nedenleri: GÖÇ Serin abin Kırsal alandaki hızlı Nüfus artışı İşsizlik Miras yolu ile toprakların parçalanması ✓ Erozyon ile birlikte toprağın verimsiz olması Tarımda makineleşme ➤ Eğitim/ sağlık alanlarının yetersiz kalması ➤ Kan davaları ve terör olayları ➤ Kentlerde iş olanaklarının fazla olması ✓ TÜRKİYE'DE NÜFUS GÖÇ 1)- Yapıldığı Yere Göre Göçler: daglar Cilo Kuzey And. ege- Akdeniz NOT: Menteşe, Hakkari, Doğu Karadeniz gibi dağlık alanlarda makineleşme yapılamayacağı için tarımda makineleşmeye dayalı göç gerçekleşmez. meusimut NOT: Tarım, Turizm ve yaylacılığa bağlı göçler geçici nitelikteyken sanayi, hizmet, maden sektörüne bağlı göçler kalıcı niteliktedir. TÜRKİYE'DE NÜFUS GÖÇ 1)- Yapıldığı Yere Göre Göçler: İç Göçleri Önlemek İçin: Tarım arazilerinde toplulaştırmaya gidilmelidir. ✓ ✓ Tarımda sulama sorunu ortaya çıkar. ✓ Besi hayvancılığı geliştirilmelidir. ✓ Kırsal alanda altyapı hizmetleri geliştirilmelidir. ✓ ✓ Kırsal alanda Küçük Sanayi kolları geliştirilmelidir. ✓ Kalkınma bölgelerinin yürürlüğe girmesi gerekir. TÜRKİYE'DE NÜFUS 1)- Yapıldığı Yere Göre Göçler: NOT: Marmara GÖÇ Göç alan yerler sanayileşmiş yerlerdir. Göç veren yer ise (Güneydoğu Anadolu- Doğu Anadolu- Doğu Karadeniz- Gümüşhane- Bayburt- Artvin- Rize) geri kalmış yerlerdir. daguk TÜRKİYE'DE NÜFUS B)- Dış Göçler: ☐ Ülkeler arası yapılan göçlerdir. GÖÇ Türkiye nüfusunu arttırıp azaltabilir. En önemli nedeni ekonomiktir. ☐ Ayrıca savaşlar, doğal afetler siyasi karışıklıklarda neden olabilir. TÜRKİYE'DE NÜFUS B)- Dış Göçler: GÖÇ Mülteci Göçü: Savaş ihtilal baskı nedeniyle yapılan göçlerdir. Dünya'da en çok mülteci göç alan ülkeler Türkiye, Pakistan ve Lübnan. İşçi Göçü: İşsizlik nedeniyle genelde gelişmemiş ülkelerden gelişmiş ülkelere yapılan göçlerdir. 1960'lı yıllarda Almanya'ya yapılan göçler Gausmak icin örnektir. Mevsimlik Göç: Turizm, tarım, yaylacılık ve spor gibi kısa sürede yapılan göçlerdir. TÜRKİYE'DE NÜFUS B)- Dış Göçler: GÖÇ değişimi Mübadele Lozan Barış Antlaşması'ndan sonra Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan karşılıklı yer değiştirme hareketidir. Zorunlu goç denir. Beyin Göçü: Alanında uzmanlaşmış nitelikli iş gücünün kendilerini daha iyi imkan sunan ülkelere göç etmesidir. Ülkemiz hem alır hem verir. TÜRKİYE'DE NÜFUS 2)- Süresine Göre Göçler: GÖÇ Süreyi belirleyen temel etken ekonomik etkinliğin yıl boyunca yapılıp yapılmadığıdır. A)- Daimi Göçler: Nüfusu genel olarak 100.000 üzerinde olan kentlere doğru kırsal kesimden göçler yaşanır. insan gücüne intiyor yok. İlk göç hareketleri 1950'li yıllarda makineleşme olmuştur. tarında TÜRKİYE'DE NÜFUS GÖÇ 2)- Süresine Göre Göçler: B)- Mevsimlik Göçler: Tarıma Bağlı Göçler: Karadeniz illerine çay ve fındık İç Anadolu illerine nohut, mercimek ve patates, Ege illerine zeytin ve incir, Çukurova'ya pamuk için göç yaşanır. TÜRKİYE'DE NÜFUS 2)- Süresine Göre Göçler: B)- Mevsimlik Göçler: Turizme Bağlı Göçler: Kuş-yaz GÖÇ Bursa-Uludağ, Kayseri-Erciyes, Bolu-Kartalkaya, Kastamonu-Ilgaz illerine kış turizmine, Ege ve Akdeniz sahil kentlerine yaz turizmine bağlı göçler yaşanır. TÜRKİYE'DE NÜFUS GÖÇ 2)- Süresine Göre Göçler: B)- Mevsimlik Göçler: İnşaata Bağlı Göçler: Son yıllarda büyük şehirlerdeki yüksek kentleşmeye bağlı olarak inşaat işçisi olarak bu şehirlere Karadeniz Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'dan yapılan göçlerdir. TÜRKİYE'DE NÜFUS GÖÇ 3)-Yapılma Şekline Göre Göçler: A)- Gönüllü Göçler: is imkonic Bireylerin kendi istekleri ile yapılan göçlerdir beyin göçü sayılabilir. B)- Zorunlu Göçler: Savas • Bireylerin istekleri dışında yapılan göçlerdir. TÜRKİYE'DE NÜFUS GÖÇ 3)-Yapılma Şekline Göre Göçler: B)- Zorunlu Göçler: Irak, Suriye ve Afganistan'dan, Türkiye'ye gelen sığınmacılar. し 1990'lı yıllarda Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden terör olayları nedeniyle yapılan göçler. ✰ Doğal afetlerden dolayı yapılan göçler (Van, Elazığ depremleri örnektir) ✰ Lozan nüfus mübadelesi Türk-yunor TÜRKİYE'DE NÜFUS Göçün Mekânsal Etkileri: A)- Kırsal Kesimdeki Etkileri: GÖÇ Kırsal kesimde miras yolu ile tarım arazilerinin bölünerek küçülmesi, erozyon nedeniyle tarım topraklarının verimsizleşmesi, eğitim, sağlık koşulları geri kalması, makineleşmeye bağlı iş gücü fazlasının oluşması, kırsal kesimin itici nedenleridir. TÜRKİYE'DE NÜFUS Göçün Mekânsal Etkileri: Göç Veren Yerlerde Yaşanan GÖÇ Değişimler: ✓ Я azanyer Tarım arazilerinin boş kalması Tarımsal üretimin azalması Yatırımların atıl kalması, köylerin harabe olması Nüfus artışının nüfus miktarının azalması →azanyor. Kırsal TÜRKİYE'DE NÜFUS Göçün Mekânsal Etkileri: mifus artiyor GÖÇ Göç Alan Yerlerde Yaşanan Değişimler: ✓ Altyapı sorunları ortaya çıkar ✓ Gecekondulaşma görülür. ✓ Trafik sorunları ve hava kirliliği yaşanır. Gürültü görüntü ve ışık kirliliği artar Büyüyen kentler tarım arazilerini ve ormanları işgal eder. ✓ ✓ Sanayi Tesisleri, kent içinde kalır. _ TÜRKİYE'DE NÜFUS Göçün Mekânsal Etkileri: NOT: GÖÇ Göç alan yerlerde bazı olumlu sonuçlar da ortaya çıkar. Bunlar: Kültürel etkileşim artar ✓ Ucuz iş gücü artar ✓ Üretim artar "devlet" TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME 1) Kent Yerleşmeleri: Türkiye'de 30 tane büyük şehir vardır. En sonu Ordu'dur. en sen büyüksehir. • En son il se Düzce'dir с Ülkemizde Büyük Şehirler: İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa, Antalya, Adana, Mersin, Diyarbakır, Şanlıurfa, Van, Erzurum, Trabzon, Samsun, Ordu, Sakarya, Hatay, Kocaeli, Aydın, Edirne, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Manisa, Denizli, Kocaeli, Kayseri, Balıkesir, Eskişehir, Muğla, Tekirdağ. TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME Fonksiyonlarına Göre Kentler: ратик сау bugday findik delta Tarım Kentleri: Adana, Rize, Şanlıurfa, Konya, Ordu, Bafra- Çarşamba (Samsun), Malatya. *tos komuni petrol Sanayi Kentleri: Zonguldak, Karabük, Kırıkkale, Batman, Bursa, Kocaeli, İzmir, İskenderun, Gaziantep İdari Kent Ankara barkert Kültür Kentleri: İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir, Diyarbakır, Sivas, Edirne TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME Fonksiyonlarına Göre Kentler: Askeri Kentler: Malatya, Ankara, Konya, Erzincan, Burdur, Erzurum, Isparta, Kütahya, Manisa Ticaret Kentleri: İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli, Antep, Kayseri, Konya "deniz' Liman Kentleri: İstanbul, İzmir, Trabzon, Samsun, mersin, İskenderun Turizm Kentleri: Bodrum, Marmaris, Antalya- Alanya, Nevşehir, İstanbul, Van Perbacalor Maden Kentleri: Zonguldak, Batman, Manisa- Soma, Elazığ, Seydişehir tas komuni petrol TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME Fonksiyonlarına Göre Kentler: Dini Kentler: Konya, Şanlıurfa, Mardin, Hatay, Diyarbakır Ulaşım Kentleri: Afyon, Ankara, Konya, Gaziantep, Kayseri, İzmir, İzmit, Istanbul TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME SAKİN ŞEHİRLER “Citta slow NOT: Türkiye'nin ilk sakin şehri İzmir- Seferihisar olmuştur. - NOT: En son ilan edilen sakin şehir Antalya – Finike. TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME Köy Altı Yerleşmeleri Kalıcı Köy Altı Yerleşmeleri Geçici Köy Altı Yerleşmeleri *Mezra *Oba *Dam Yayla *Dalyan *Divan *Çiftlik *Güzle *Mahalle *Ağıl *Kom кама CIFTLIK DIVAN DAM ÇİFTLİK DALYAN YAYLA OBA YAYLA >десікт YAYLA AĞIL MAHALLE KOM ÇİFTLİK ÇİFTLİK MEZRA kaliu эканси TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME Türkiye'de Yerleşme Dokusu ve Mesken Tipleri Dokularına Göre Yerleşmeler: Yer şekilleri ve su kaynaklarının belirlediği yerleşme dokularıdır. 1)- Toplu Yerleşmeler: Su kaynaklarının az arazinin sade ve düz olduğu bölgelerde hâkimdir. Karasal yerlerde yaygındır. İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde görülür. 2)-Dağınık Yerleşmeler: Suyun bol arazinin engebeli olduğu alanlarda bu yerleşme tipi ortaya çıkar. Karadeniz Bölgesi'nde yaygındır. TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME Türkiye'de Yerleşme Dokusu ve Mesken Tipleri A P A A 3)Cizgisel ve Kıyı Boyu Yerleşmeler: Genel olarak deniz, göl Cizgisel kıyılarında kıyı boyuna kurulan yerleşmelere Kıyı boyu yerleşmeler denir. Düzce yol boyu, Amasya ise akarsu boyu yerleşmelerdir. 4)- Dairesel Yerleşmeler: Düz bir arazide veya ovada kurulan dairesel şekle sahip yerleşmelerdir. Aynı zamanda toplu yerleşmelerdir. TÜRKİYE'DE YERLEŞME TÜRKİYE'DE YERLEŞME Türkiye'de Yerleşme Dokusu ve Mesken Tipleri NOT: Türkiye'nin Paris modeli tek dairesel yerleşmesi Aydın'ın Atça kasabasıdır. TÜRKİYE'DE YERLEŞME Kırsal Mesken Tipleri TÜRKİYE'DE YERLEŞME Mesken Yapımında Etkili Olan Faktörler: İklim Yörede yaygın olan malzeme 1)- Ahşap: Ormanların fazla olduğu alanlarda görülür. Karadeniz'de yaygındır. Ahşap nem çeker (Iklim) 2)-Kerpiç: Karasal yerlerde yaygındır. Yazın serin kışın sıcak tutar kurak ve yarı kurak alanlarda yaygındır. İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da görülür. en kurak 3)-Taş: Genellikle daha çok Akdeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaygındır.