Volkanizma ve Türkiye'deki Etkileri

Türkiye'de volkanik faaliyetler, Paleojen ve Kuvaterner dönemleri arasında gerçekleşmiştir. Bu faaliyetler sonucunda dağ, tepe, lav platosu ve çanaklar oluşmuştur.

Highlight: Türkiye'de aktif volkan bulunmamaktadır.

Türkiye Volkanik Dağlar Haritası:

• Doğu Anadolu: Nemrut, Süphan, Tendürek, Ağrı
• Güneydoğu Anadolu: Karacadağ
• İç Anadolu: Erciyes, Melendiz, Hasan, Karacadağ, Karadağ

Example: Maar çanaklarının bazıları göl haline gelmiştir, örneğin Acıgöl (Konya).

Kula Volkanları:

• Manisa'da bulunur
• Türkiye'nin en genç volkanik arazisidir
• Ülkemizin ilk jeoparkıdır

Depremler ve Türkiye

Türkiye, genç oluşumlu bir ülke olduğu için önemli bir deprem bölgesidir.

Quote: "Ülkemiz genç oluşumludur. Bu sebeple bir deprem ülkesiyiz."

• Arabistan ile Avrasya Levhaları'nın yaklaşması depremlere neden olmaktadır
• Volkanik depremler görülmez
• Çöküntü depremleri genellikle Akdeniz'de görülür
• Tektonik depremler sıktır: KAF (Kuzey Anadolu Fayı), BAF (Batı Anadolu Fayı), DAF (Doğu Anadolu Fayı)

Dış Kuvvetler ve Oluşturdukları Yer Şekilleri

Dış kuvvetler, kaynağını Güneş'ten alan akarsular, buzullar, rüzgarlar, dalga ve akıntılar, karstik olaylar gibi etmenlerdir. Bu kuvvetler aşındırma, taşıma ve biriktirme yaparak yeryüzünü değiştirir.

Definition: Dış kuvvetler, yeryüzünü şekillendiren ve kaynağını genellikle Güneş'ten alan doğal süreçlerdir.

Bu özet, 10.sınıf coğrafya iç kuvvetler konu özeti olarak da kullanılabilir ve Coğrafya iç kuvvetler PDF formatında hazırlanabilir.

Türkiye'de İç Kuvvetler: Epirojenez ve Orojenez

Türkiye'nin coğrafi yapısı, iç kuvvetlerin etkisiyle şekillenmiştir. Epirojenez (kıta oluşumu) ve orojenez (dağ oluşumu) bu süreçte önemli rol oynamıştır.

Highlight: Türkiye, Tersiyer dönemde (3. zaman) levhaların sıkışmasıyla yükselmiş ve oluşmuştur.

Epirojenez örnekleri:

• Anadolu yarımadasının yükselmesi
• Karadeniz ve Akdeniz çanaklarının çökmesi
• Çukurova ve Ergene Havzası'nın çökmesi
• Kuzey Anadolu ve Toros Dağları'nın yükselmesi
• Ege Denizi, İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nın oluşumu

Vocabulary: Orojenez - Dağ oluşum süreci

Türkiye'deki Dağlar ve Oluşumları

Türkiye'deki dağlar, Alp-Himalaya dağ kuşağı sonucunda 3. zamanda oluşmuştur. Bu dağlar iki ana kategoriye ayrılır:

1. Esnek-Kıvrım Dağlar:

   • Toroslar
   • Yıldız Dağları
   • Kuzey Anadolu Dağları (Küre, Çankırı, Ilgaz, Doğu Karadeniz Dağları)

2. Sert-Kırık Dağlar (Ege Sıradağları):

   • Bozdağ, Madra, Yunt, Aydın, Yıldız (Istranca)

Example: Türkiye'deki kıvrım dağları arasında Toroslar, türkiye'deki kırık dağlar arasında ise Ege Sıradağları yer alır.

Türkiye'nin Dağları Haritası

Türkiye'nin dağları haritası, ülkemizin zengin dağ sistemini gösterir. Önemli dağlar arasında:

• Kuzey Anadolu Dağları: Küre, Ilgaz, Giresun, Doğu Karadeniz
• Doğu Anadolu: Ağrı, Tendürek, Süphan, Bingöl
• İç Anadolu: Erciyes, Hasan, Melendiz
• Güneydoğu Anadolu: Karacadağ
• Akdeniz: Nur (Amanos), Bolkar, Aladağlar

Definition: Kıvrım dağları, yer kabuğunun sıkışması sonucu oluşan dağlardır. Kırık dağlar ise fay hatları boyunca yükselen bloklardır.