Türkiye Jeomorfolojisi

Alternatif metin:

özelliğinde. Sarmaslyen denizinin bir kalıntısı darak değerlendirilir. Günümüzdeki şeklini, Neogen'den itibaren dikey tektonik hareketlerle kazan- mis. Yūzolaama yaklaşık 11.500 km²dir. Marmara Denizinde saha kaplamaktadır. çok genistir. kita sahanlığı veya self genis Bu alan güney ve güneybatida CamScanner ile tarandi Güneyde kapıdağ yarımadası civarında ve istanbul Boğazının güneydoğusunda su altında kalmış vadiler tespit edilmiş. • Marmara Denizi kıyı özellikleri kiyinin sekillenmesinde; -kara üzerindeti topografya Jeolojik yapı Tektonik hareketler Bandırma ve Erder körfezter kapıdağ katlesinin karaya (tombolo ile bağlanmasıyla olusmus. kuvatemer de meydana gelen deniz seviyerindeki değişmelere bağlı. marmara D. doğusu Tamit ve Gemlik körfezleri Tektonik oluklara denizin sokulmarıyla olumus. Kuzey marmara'da istanbul - Telardağ arasında ust miyosen marn kumtasi konglomera ve brestarlarından ibaret geusek, burimu bir bünye ↓ Falezit, yüksek kiyilar marmara'nın doğu ve güney kıyıları > yarımada ve körfezlerin mevcudiyetinden dolayı çok girintils - çıkıntıl Marmara Denizi kıyıları karadeniz kıyılarında olduğu gibi; yüksek, kayalık ve falezlīdir. Haliçlerin kıyı okları ile kapanması sonucu Sınırlı alanlarda (limanli) bayi tip gelişmiştir. CamScanner ile tarandi - Ege Denizi ✓ Doğu Akdenizden - mora yarımadası ve mar- maris kıyılan arasında iç būkey kavis yapan; -kitira -girlt - korpatos. kasos ve rodos adalan ✓ dahilinde gecer bir sınırla ayrılmıştır. Yunanistan ve Türkiye tarafından kıyıları çok girintili çıkıntılı olan Ege Denizinde irili-ufaku cok sayıda ada bulunmaktadır. - - kabaca dikdörtgen şeklindedir.- Ege Denizi 214.000km2 alan kaplamaktadır. ✓ yüzölçümü (23.000 km²dir. (adalar) ✓ Piliyosende byük bir kısmı kara halindedir. ✓ Blok halinde çokme suretiyle Ege Denizinin kuzey ve orta bölümündeki alanların büyük bir bölümü cokerek deniz altında kalmıştır. - Ege Denizi ve denize komşu olan; 1 •Batı Anadolu Yunanistan Kiyi zellikler Depremler yönünden aktif Genc yükselme ve çöküntü alanlan •kıyının şekillenmesinde; ✓ Kuvaterner'de özellikle Pleistosen'de meydana. gelen tektonik hareketler ve akarsuların biriktirme sekiller etli olmuştur. ✓ Anadolu kıyılarının girintili çıkıntılı olmasından daha çok doğu - batı yönünde uzanan faylar ve faylar boyunca çöken graben alanları belirleyicidir. CamScanner ile tarandi örnek: Edremit Gandarli izmir böyledir. kerme körfezleri ✓ Yarımadalar ise horstların uzantılarıdır. ✓ Flandiriyen transgresyonu ile graben ve çokunta alanları boğulmaya uğramıştır. Akdeniz ✓ Akdeniz; Afrika, Asya kıtaları arasında uzanan bir ia deniz özelliğindedir. ✓ Deniz suyu hacimi: 370.000 km³ civarındadır. Batida 7 açılıyor Cebelitank Boğazı ile Atlantik D. Akdenizde birbirinden ayrılmış 3 büyük havza var. Balerik - Tiran Doğu Akdeniz hauzalan ✓ Akdeniz kıyı JeomorfolojiST Teke ve Tageli yarımadasındaki > Pasifik kıyl kylar ✓ Batida → köyceğiz'den kemerle ozelliginde girintili, çıkıntılı kadar uzanan kıyılar falezli yüksek ✓ Antalya - manaugat arası Playli kyılar hakim 1 kuji zonunun çökmesi kiyi bolg genislemekte Yüksek kulların önünde uzanan fay zonlarının bulunması CamScanner ile tarandi Bu kusak dahilinde Antalya civarında; •Traverten Taraçalar ve bunların oluşturduğu - kıyı kumullanı Okları Plagiari - yüksek kıyılarda. Antalya-Altınkum arası Altinkum Alanya - Alanya arası ✓ falezler ve ōkū falezler yer alır. Falezli kıyı tipi hakim Bu yılarda falezler dalga asındırması ile oluşmamis Yalancı Falezdir! alçak bir kıyı tipi hakim çok yüksek Bakıyılar Састраха Silifke-mersin arası girintili, cikintili, Riah kıyılar X Akdeniz kıyılarında malı kıyılar → Akdeniz kıyılarında taraçaların seviyelerinin aynı olmaması kıyının tektonik bakımdan hareketli Colduğunu gösterir. CamScanner ile tarandi TURKİYE'NIN PLATO SAHALARI Türkiye'de genellikle 500m'lerden baslayıp, 2000m'nin - Üzerine Cikabilmektedir. Te'deki platolar temelde 2 gruba ayrılır; 1- Yatay uzantılı Neojen tabakalarının oluşturduğu; En genis yayılış alanı iç Anadolu B *iç Anadolu B. Plato Sahalan Bolge yükseltisi 1000-m bir plato görünümünde Bu platolar bölgesinde; Ganak sekTUT cukur alanlar · basık sırtlar arası değişen yüksek 1400 • ana kayanın yüzeye çıkmasıyla oluşan eşikler birbirini izler. 1- uzun Yayla Platosu Bölgenin yukarıkızılırmak bölümünde Yüksekliği ve genişliği ile dikkat ceker. U Yatay yapılı negen fortullarında oluşur. Neogen Cukurlasma Sivas 2- merakum ve birikim alanıdır. Platosu Sivas'ın kuzey ve kuzeybatısında yer alır. Yatay yapılı neoten arazist üzerinde gelismiš arası yükseklik 1650-1700 m. PITOsen gölsel biectasları üzerinde oluşmus, bir düzlük L yapısal CamScanner ile tarandi 1000-1300 Orta kızılırmak Bölümü -> Akarsular tarafından denn bir şekilde yarılarak parcalanmır, yükseltilen 1000 1300M arasında değişen platolardir. - 1-Bozok Platosu (konya bölümünde de egemendir. 2- Obruk Platosu ( Tuz gölü - konya / Ereğli ) 3- Cihanbeyli Platosu (Tuz gölü batısı) Neojen kirectasi kumtasi, marn ve kal tabakalan üzerinde gelişmişler. Yukarı Sakarya Bālūmū 1-Haymana Platosu 2- Cifteler Platosu Ege Bölgesinde iç Batı Anaddy Bauma Yatay neojen kirectasi, marn, kumtaşı tabakalan uzerinde gelişmiş gents plato düzlükleri icerir. (1 usak -Esme - } arasında 2- kütahya - Afyonkarahisar yaygındır. ★ Güneydoğu Anaddu Bōlgest yükseltileri 500-1000m arasmda değişi Tersiyer formasyonları üzerinde gelismistir. 1- Gaziantep platosu 2- Urfa Platosu. 3- Adıyaman Platosu 4- Diyarbakır (Havzasında S (Didle'nin kollarıyla yarılmış) Akdeniz Bölgesi, - konya ovasi ile Üzerine yer yer bazalt akıntılan Akdeniz arasında, denize doğru bir çıkıntı olusturan Taseli yaylası farku yapısal özellikte bir platodur. CamScanner ile tarandi Yükseltis 2000m'yi gecen kalker bir yapıdır. Lapyalar ve dolinler bu platonun tipik karstik seklī. 2) Volkan laularının örttugu araziler üzerinde gelisen platolar; iç Anad. Bōlg. daha batida, - Afyon cevresinden baslayon volkanik alan, -konyanın batı ve güneybatısındaki sahayı, karaman'ın kuzeyini Karapınar - Erciyes Dağı arasını ve Aksaray'don Avanos ve karacabeyle kadar uzanır. Nevsehir'in kuzeyinden → Aksaray'a kadar olan, genis lau plato sahası → ignimbritlerin yayılma alanı Türkiye'de yent volk. alanlar → Doğu And. B. yayılır. +kars cevresinde genis alanli. lav platoları sahası olusmustur. Ege Bölgesinde de kula - Adala arasındaki arazi genc volk. sekillerin bulunduğu ( Farklı dön. cikon lau akıntılan genis plato alalan saha dusturmus.) Akdeniz Bölgesinde → Ceyhan doğusu ve Hasso' daki (alkemizde gens Genç volkanik topografyanın oluşturduğu platolar volkan alanlarının bir bölümü) Güney D. Anadolu --> Bazalt laularının yaygın bulunduğu genis platolar (Diyarbakır, G. Antep, Cizre ceuresi) CamScanner ile tarandi Yüksek platdarın genellikle; ✓ -yüksek alanlarda bulunması, veya ✓ epirojenik hareketlerle yükselmesi nedeniyle را akarsu asındırması canlanmis genye doğru aşınım hızlanmıs Böylece duz alanlar hatta ovalar da yarılarak→ plato ōzelliği kazanmış. TÜRKİYE'NİN DAĞLIK ALANLARI Tarkye yüksek ve sahiptir. çok arızalı bir görüname Dağlar 3 grupta incelenebilir: 1- Orojenik silsileler 2- Epilojenik yoldan yükselme ve faylanma ile yükselmis kucak sıralar halinde uzanan bloklar 3- Sonmus volkan konileri * orojenik yüksek Dağlık Alanlar - - Anadolu kuzeyde kuzey. Güneyde Toros Dağları (en arızalı ve yüksek alaplar] . Kuzey Anadolu Dağlam ✓ Batida Istrancadan başlar. Kuzey - doğu yönünde devam ederek Trandaki Elbruz Dağlarına kavuşur. ✓ Alp orojenik sisteminin Anadolu'daki kuzey kana- dini olusturur. ✓ Istranca Dağları : metamorfik Gatalca - Kocaeli Bölümü : Paleozoyik } araziler ✓ Zonguldak - Bolu hattından itibaren Jura ve kretase tortulları başlar. CamScanner ile tarandi Samsun'un doğusundan itibaren kretase volkano- Sedimanter arazileri hakim duruma gecer. ✓ Trakya'da Istranca Dağları nadiren 1000m'yr armaktadır. ✓ Gatalca-kocaeli bölümande yükseklik son derece azalmaktadır. ކ Doğuya doğru bilhassa Düzce'den sonra 1000m'yi asar - ✓ Batı karadeniz Bölümünde kuzeyden güneye doğru depresyon havzalarla birbirinden fizyoğrafik yonder. ayrılan isfendiyar Dağları, Bolu ve Ilgaz Dağları ile Koroğlu Dağları uzanmaktadır. Devrez Gayının kuzeyi →Ilgaz Dağları kuzeyde Taşköprü - Boyabat dep. Sonra Orta karadeniz ⇒ Canik Dağları Tokat - isfendiyar Dagilest Amasya merzifon - Corum Dağlar Deveci - Yıldızdağı Doğu karadeniz > Giresun, Gümüşhane, Trabzon, soğanlı, Tatos ve Kackar ile Kackar Dağlarının oluşturduğu Doğu karadeniz kıyı silsilesi 7 Goruh-kelkit oluğu güney Kızıldağ Kiyi bağları - Gimendagi Pulurdag mescit Akdağ ve Yalnızcam Dağlan Doğu Karadeniz bolamünde farklı isimler almaktadır. Doğudan batıya doğru Rize Dağları, Trabzon Dağları, Zigana Dağlari, Gümüşhane Dağları, Giresun Dağları gibi Doruk çizgisi 2000m'nin üzerinde olup doğuda 3000mlyT gecer CamScanner ile tarandi - Doğu Karadeniz Dağlaring, kuzey yamaclan, birbi- rine paralel olan iconsekant vadilerle derince yarılmısHIE Yüksek kesimleri 4. zaman buzullarına ait asınım Tzleri olup sirk gölleri mevcuttur. (kackarlarda) - Kıyı Dağları, orta karadeniz Bölümünde Canik Dağları adıyla bilinir. ( 1000 metreyi asıp geniş düzlükler halinde olup, kelkit oluğu civarındadır.) • Bu sistemde melet - yesilirmak arasındaki arazī genellikle volkanik-tir. klyl Dağları, Batık. bölümünde ise isfendiyar ya da kare Dağları olarak isimlendirilir. Dağların yapısında daha ziyade 2. zaman kalkerleri 1. Zaman fortulları yer tutar ve bazen de ia Sıralar Doğu Karadeniz'de iç sıralar, kelkit - Goruh. Dağları genel adı ile tanınmaktadır. Bu kesimde iç sıralar kuzeydoğu'da Yalnızcam. Dağları ile barlayarak, Ispir güneyindeki mescit Dağında 3730 m'ye yükselir. - iç sıralar üzerinde görünen yüksek düzlükler, morfo- lojik acıdan onları kıyı dağlarından ayırır. - Daha kuzeyde Amasya Akdağı'nda yükselti 2000 mye yaklaşmaktadır. (1947m). •iç Sıralar, Batı k. bölümünde iki kola ayrılırlar. Bunlardan kuzeyde olan kanada ligaz - Bolu Dağları adı verilmektedir. - Ilgaz D. Sırtlar genellikle engebeli alanlar şeklindedir. En yüksek 1500-1800 m arasında az noktalar →Çatalilgaz zirvesi (254bm) Hacetilgaz // (2587m) CamScanner ile tarandi • marmara B. doğu kesiminde de relief and hatlarıyla doğu-batı doğrultusunu göstererek, Kuzey Anadolu D. bağlanır. Batı karadenizde, Bolu - Tosyo oluğunun güneyinde, iç sıralar ikinci bir katle oluştururlar ki, bunlann hepsine birden köroğlu Dağları adı verilir. - - Doğuda Osmancık ile batıda Bilecik arasında 400km'lik uzunluğa sahiptir. - kōroğlu Dağları'nın doğu ve batı yarısında ortaya aikan kurimu arazi, orta kesimde kalın bir volkanık ortü ile kaplıdır. 3. zamana ait andezith - Güneyde Samanlı Dağları ise, Geyve boğazı doğusunda Bolu bağları'na bağlanmaktadır. R -yapist daha karışık Batida ise Sakarya ve Porsuk'un doğu-batı doğrultulu vadileri arasında sündiken Dağları (1786m) yer alır. • Toros Dağları ✓ Anadolu'nun güneyinde batida Reşadiye Yarımada- sından başlayarak göller bölgesi üzerinden iç kısımlara doğru KD yönünde sokulan ve Sultan D. Thbaren güneydoğuya doğru dönerek Akdeniz kıyılanna paralel uzanır. ✓ Alp orojenik kusağın güney kanadıdır. ✓ Genel olarak daha yaylı, daha yüksek bir dağlık kenar meydana getirirler. Tabakalar daha klurimu. ✓ metamorfik billurlu araziler fazla yer tutmaz. ✓ Temelinde bulunan ve post alpin hareketlerle önemli ölcade sürünmeye uğramk yer yer alokton karakterde paleozoyik yaşlı-eski kütleler / masifler bulunur. CamScanner ile tarandi → Toros sistemi Gorta Bat 3 toroslar →goneydoğu olarak ce ayılır. 1) Batı Toroslar Rodos Adasındaki kıvrımlarla ilgisi vardır. BOHI Toroslar; doğuda taselt Platosuna ve kuzeyde Sultan Dağları'nın kuzey ucuna kadar sokulur. - Sistemde, coğu oldukça dar ve uzun dağ kütlelert ile bunlar arasında uzanan havzalar tipiktir. karst olayları özellikle çok saf kalkerden oluşmus. kısımlarda tazeliğini korur. - Naplar ve dağlar arasında uzanan karstik - tektonik göl ve havzalar yönünden ilgi çekicidir. Yüksek kısımları 4.Zamana att buzul izlert tails. (Eğirdir gölü batısı Barla Dağl) 2) Orta Toroslar - - -Taseli platosundan uzunyayla 'ya doğru uzanır. Bolkar ve Niğde Dağları Ala Dağlar Tahtalı Dağları - Binboğa Dağlan 2.a) Bolkar Dağları. - olmak üzere 3 kısma ayrlur. Yaklaşık 150km uzunluğunda, 50km genişliğindedir. Orta Torosların en geniş kütlesidir. - - - Güneybatı - kuzeydoğu doğrultuludur. En yüksek noktası medetsiz (3524m) Ana kütlesini Karbon deuri kalker ve sistleri oluşturur. Bolkar Dağlarından Ecemiş koridoru ile ayrılır. Yapısında kalker egemendir. Çok sayıda tektonik birlik yer alır. CamScanner ile tarandi 2.5) Aladağlar Beyaz Aladağ ve Siyan Aladağ olmak üzere ikiye ayrılırlar. Siyah Aladağ kuzey besimde yer alan ye daha çok siyah kalkerlerin görüldüğü sahalardır. Fermokarbon yasta olup, daha az yüksektir. Beyaz Aladağ 7 Açık renkli kretase kalkerlerinden oluşur. Kalkerlerin kalınliği 1500-2000 metre arasında değişmektedir. 2.C) Tahtall ve Binboga Dağları Orta Torosların doğu kısmını olusturur. Genel olarak kuzeydoğu - güneybatı yönünde uzanırlar. Göksu vadist aracılığıyla ayrılırlar. - Ozellikle ganeyde, seyhan ve ceyhan in kolları tarafın- dan derin ve sık bir şekilde parçalanmıştır. kuzeyden güneye yükselti kazanır. 3) DIS Doğu Toroslar Firat ve Dicle'nin kolları tarafından önemli ōlaude yarılmıştır Doğuya doğru genellikle kalkerlerden olusmus, geçitlerin bulunduğu sıkışık, çok yüksek dağ kütleleri görülmektedir. Yükselti doğuya doğru daha da artar ve cilo Dağında 4000 metreyi geçer (4130m) 4) IG Doğu Toroslar Batida Toku Daği ve Berit Daği ile başlar. Nurhak Daği ile devam eder. ia Doğu Toros'un bel kemiğini olusturan munzur dağlarında yükselti 3000-3500 m'yi bulur. - munzur Dağı, buzul dev. şiddetli glasyasyon geçirmiştir. 5 GüneyD. Toroslar Bu bölümde de bulunur. bir takım graben ve saryaj hatları CamScanner ile tarandi Bu bakımdan en carpıcı graben hatlarından birini, Amanos dağlarının doğu kenarı boyunca KKD-GGB yönünde 150km'den fazla uzunlukta, 100-700 km. genişlikte olan maras - Amik graben alanı, uzanmaktadır. Bu tektonik hattın alçak kesimleri, alivyonlarla kaplıdır. ! Bu silsilede bulunan Yüksekova, en önemli tektonik aukuru oluşturmaktadır. ia Bölgelerdeki tortul Dağlar Bahsedilen iki ana kusağın dışında ona bağlı olarak uzanan kollar halinde bulunurlar. En önemlisi, Tahtalı, Hinzer, Uzunyayla, tecer ve munzur Dağlardır. - Bu dağlar Orta And. ile Doğu And. arasında kuzeydoğu- ya doğru uzanan orojenik zonu temsil etmektedir. ★ Blok Tektonigi ile dusmus Dağlar Bu dağlar Gediz ile K. menderes grabent arasında Bozdağlar, k. menderes ve B. menderes grabeni arasında Aydın Dağları ve B. Menderes grabeninin güneyinde mentese Dağları uzanmaktadır. Simav grab. olusmasi le ilgilidir. Batı And. Simau grabeninin güneyinde Simau, ^^ kuzeyinde Akdağ ve Eğrigöz (yüksek birer dağ halinde gözakül - Akşehir ve Eber gölleri hauz. Kuzeyindela Emir Dağları ve güneyindeks Sultan Dağları. arasında yükseklik. farkı 1000m'den fazla - inderT Bitlis Dağları, Van Gölü ve mus Quasının. ganey mus avasinin kuzeyindeki Elatter Dağı, mus-van depresyonunun askmesi ile ilgilidir CamScanner ile tarandi P P P P Volkanik Dağlar Tersiyer başlarından kuvaterner'e kadar devam eden volkan püskürmeleri ile oluşmuştur. - merkezi püskürmelerden oluran tek dağlar çok yüksekti Biga Yarimadası ve Ege Bölgesi'nin kuzeyindeki dağların bir kısmı tamamen volkanık.. - Erciyes (3917m) melendiz (1898m) Büyük Hasan Dağı (3268) Nemrut (2801 m) Suphan (4058 m) Tendürek (3533m) } Tuz gola doğusu Van gōlā kuzeydoğusu ve kuzey kesimi ! Nemrut ve Tendürek üzerinde çökme sonucu. olusmus kalderalar bulunmaktadır. Ağrı Dağı (5137m) } Iğdır ovasının güneydoğusu küçük Ağrı (3896m) Bazik lavlar çıkaran volkan alanlarındaki volkan. konileri genellikle basıktır. (karacadağ'da olduğu gibi) 1) iç Anadolu'daki üst Pllyosen kuvaterner Volkanık Arazileri ve 1.a) Erciyes Dağı Cevresi - Yaklaşık 18 km capinda olan ve 1000 km² lik alan kapsayan Erciyes konist büyük bir kütle oluşturur. Gevresinde tektonik Ganaklar uzanmaktadır. " bulunur. - gena parazit koniler ve lav akıntıları Gevresinde üst Pliyosen'e ait ve hatta tarihi çağlara ulaşan volk. faaliyet görülür. Dağın merkezi kısmının da aşınmış olması sebebiyle Hasan Dağından daha yaşlı görünümdedir. CamScanner ile tarandi 1.5) Acigol (Nevsehir) - Melendiz Dağları kuzeyi Arasındaki Bölge Burada ceşitli kırık ve kraterlerden çıkan bazaltik, en eski lav alanları ve bunları ōlten laular ile volk. konilet ve maarlar dört değişik safhada. meydana gelmiştir. - Sózu edilen saha dahilinde capi bkm'yi bulan. Dağbaşı T.ST Volkan konist (2195m), goomlik bir nispi yüksekliğe sahiptir ve krateri yoktur. Ancak Büyük Göllü Dağı'nın (2175m) üzerinde krater gölü bulunmaktadır. 1.c) Hasan Dağı ve ceuresì Erciyes'ten gena bir görünür kazandıran püskürme faaliyeti muhtelif dönemler gösterir. Hasan Dağı merkezi bacasından meydana gelen püskürmeler çok safhalı meydana gelmiştir. - Hasan Dağı zirvesinde (3268m) ana bacayı eden bir krater ve koniler bulunur.. 1.d) Karapınar, Ereğli ve Aksaray'ın Ganeyi temsil Pleistosen 'de meydana gelen volk. faaliyetler birkaç safhada gerçekleşmiştir. 4. safha oncesinde birtakım koniler duşmuş, sonra. aşınarak lav tıkaçları halinde tepeler olusmustur. 2. safha koni şeklinde yığılmalar olmustur. meke ile ACI Gōl arasındaki [1128 rakımlı tepe bunlardan biridir. 13. safha Çok safhall ve havuz biçimli lav yığılma- larına yol açan püskürmeler meydana gelmiştir. Andikli T. (1119 m) . Küçük medet T. (1302 m) CamScanner ile tarandi HHH 2) Doğu Anadolu'daki Genç Volkanik Araziler 2.a) Nemrut Volkanı ve kalderası, Nemrut sonmūs konisi bugünkü durumuna ulaşırken bes deure gecirmiştir. - En yüksek tepesi 2935 metre kalderası civarındaki tepelerin yüksekligt 2800 m'yr asar. - Cskme sonucu dusmus kalderanın icinde hilal görüī- numlu Nemrut Gālu bulunmaktadır. Bu kaldera uzunluğu 5km, genişliği 2.5km/yt gecer. Denizden yüksekligt 2247 m ola gölün en derin yen 150metredir. - En Son 1441 yılında püskürmüştür. Strato-volkan karakterinde olan Nemiut Dağı'nın cevre- sinde sayıları 10'u asan parazit koniler bulunmaktadır. 2.5) Suphan Dağl Van Gölü'nan kuzeyinde yer alır. En yüksek zirvest 4058 metredir. - Esas yapısını; andezit, obsidyen, bazalt, tuf ve koller oluşturur. Zirve kesiminde 1km " "/ genis ranın güney yamacında 2.c) Tendürek Dağı - capında bir laus tikacı bulunur. bir kaldera ve özellikle kalde- buzill bulunur. En yüksek zirvesi 3533 metredir. buzul topografyasına alt selatter Dağın her tarafını simsiyah renkte curifi blok laulan kaplamaktadır. - üzerinde bitki örtüsünün bulunmaması, lav püskürme- sinin genç aduğunu gösterir. 1.5-2m derinlikteki bir cukurda devamlı bir sıcak su buharı çıkmaktadır. CamScanner ile tarandi (stratovolkan karakterinde) 2. d) Ağrı Dağı - Türkiye'ni 'nin en yüksek volkanik dağı olan, Ağrı Dağı 1200km²ye yaklaşan bir taban üzerinde yükselmektedir. Bu tabanin ceurest 130km kadardır. Küçük Ağrı (3896) 3000m'den sonra ikiye ayrılır. Büyük Ağrı (5137) Bu volkanik kütle, esas itibariyle lav, Volkanik bres ve tüflerden ibarettir. - kraterden mahrum olan Büyük Ağrı'nın etrafı andezitlerden ibarettir. - Güncel daimi kar sınırıl 4300m civarındadır. 2.e) karacadağ - 120 km capında, daire şekline yakın bir sahaya yayılmıştır. Bu lav yığınlarının cevreye doğru eğimt azdır. •Havari tipi bir volkan olup, kalkan sekli gosterir. Fazlaca aşınmış olan dağın üzerinde volkan Strūktārū görülmez Fazla yüksek değildir. (1957m) CamScanner ile tarandi F Y P P P TÜRKİYE OVALARININ JEOMORFOLOJIST -ova; akarsularla fazla yarılmamış olan düzlüklere denir. - Fazla / derin yarılmıssa plato / yayla Dağların arasında kayi bölgelerinde iç kısımlardaki plato sahalan Yükseltileri çok değişiktir. Örneğin; Akhisar ovasi Yüksekova 100m 3. ovalar büyükla-kūkākā yer alif 2000 m yüksekliğinde yer alır. Türkiye ovaları 4 ana grupta toplanır. ( oluşumlarına göre) 1) Tektonik kökenli Subsidant karakterli odlar Alūvyol dolgulu çöküntü ovaları 2) Fluvyal kökenli Akarsu boyu ovaları Dag etegi ovaları 3) karstik kökenli ovalar Polyeler (4) kiyi ve taban seviyesi ovaları Deltalar 1) Tektonik kökenli ovalar 1.a) subsidant karakterli ovalar Havzalar icerisine yığılan materyaller, Dip kısmında zamanla yavas yavas cöker, Bazen kenar kısımların yükselmesiyle derinleşir subsidans havzaları CamScanner ile tarandi Ergene Hauzasi ve quasi 1) TR'deki en tipik subsidans havzası 2) kuzeyde Istranca masifi ile günegle Bigo-kapıdağ- Uludağ masifi arasındadır. 3) Dis drenaja acıktır. 4) Sular Ergene kollarıyla drene edilir. 5) cuahin temelini olusturan sedimentler Epirojenik karakterdeki gena hareketlerle çökmüşler 6) kenar fayları ile sınırlı torbalaşmış subsidans havzası 7) ovanin oluşumunda ; tektonik hareketler - Erezyon ve birikimin } önemli rolu var. Sazlik ve Akgslub. -TUR GELE Hauzasi 1) kc Anaddu havzasının sig goller olusmus 7 en cukur yerlerinde nispeten 2) Birbirinden az yüksek sırtlar ve engebelerle ayrılmış ōm. Konya Havzası birbirinden obruk Platosu ile ayrılmıs. 2 ayrı bol. oluşmus Tuz g. havzası. → konya ovasi 3) Havz. merkezi kısımlarında hem tabakalar hem. üzerlerindeki alavyonlar kalınlaşmistic. (Subsidans niteliği taşıdığı gösterir) - Adana (cukuroval Havzast 1) Seyhan ve Ceyhan akarsularının birlikte yaptıkları bir deltaya tekabül eden, Kuzeyi Horoslarla sınıru. → Cukurova subsidons Hauzasi 2) ilk bakışta tipik bir delta geronümünde ise de Toros kütlesinden ayrı özellikler gösterir. CamScanner ile tarandi 3) Bir taraftan subsidans havzası bir taraftan ova özelliğindedir. 2) Cukurova diz bir yüzey halinde değildir özellikle kuzey kısımları anızalıdır. Iğdır ve Dil Duaları Iğdır ovasi ve onun güneydoğusunda devami niteliğinde dil ovası bulunur. + subsidant karakterī 生 genc volkanizma. = ovanın önemini arttırmış. Esas ova sahası yer yer volkanitlerle ve alüvyonlarla kaplidic - Ovanın güneydoğusunda alüvyon kalınlığı: 225m Dil ovasında: 300m'ye kadar ulaşır. Iğdır Dil ouası; (koken olarak) Hem alüvyal dolgulu çöküntü quasi Hem de subsidons havza niteliği taşır. 1.6) Aloral Dolgulu çöküntü ovaları, Bu tip caküntü ovalan ve depresyonlar çoğunlukla fay zonları boyunca sıralanmışlardır. 1) kuzey Anad. Fay Zonu boyunca ve ona komsu dan bölgelerde dusmus (kadıköy, Bursa, inegöl, Düzce, Tokat, Erzincan Erzurum ovalar) 2) Kızıldeniz - Gor Cukurluğu - Antakya - maraş - karllova Fay zonu boyunca ve ona komsu olan bölgelerde ausmus LAmik, maras, Gölban, Adıyaman, mus, malatya ovalar) CamScanner ile tarandi 3) Batı Ege Göküntü ovaları ve Depresyonları (Gediz, küçük, M., Bayük m., Bakurday, Alchisar ouaları) 4) Doğu Ege ve iç Bati And. çökünta ovaları (kütahya, Simau Dep., Afyon O., Colova, Comurova) 5) Galleryöresi cöküntü ovalar ve Depr. (Burdur Depr, Atabey ovası, Hayran o.) 6) Orta Anaddu'nun ovaları ve depr. Bati, kuzey ve doğusundaki çökünta (Eskisehir o. inōnü p., Gemerek b.) CamScanner ile tarande