Dünya Nüfusunun Tarihsel Gelişimi ve Dağılışı

Dünya nüfusu, tarih boyunca çeşitli faktörlerin etkisiyle değişim göstermiştir. 10.sınıf coğrafya geçmişten günümüze dünya nüfusu konusu kapsamında, nüfusun gelişimini etkileyen başlıca faktörler şunlardır:

• Devlet politikaları
• İnanışlar
• Doğal afetler
• Salgın hastalıklar
• Göçler
• Siyasi olaylar (örneğin mübadele)
• Sınır değişiklikleri

Dünya nüfusunun tarihsel seyri incelendiğinde, önemli sıçrama dönemleri görülmektedir:

1. Alet yapımının başlaması
2. Tarıma geçiş
3. Sanayi devrimi

Example: 1000 yılında yaklaşık 300 milyon olan dünya nüfusu, 1900'de 1 milyar, 2024'te ise 8 milyar civarına ulaşmıştır.

Yeryüzünde nüfus dağılışı 10.sınıf coğrafya konusu kapsamında, nüfusun dağılışını etkileyen faktörler iki ana başlık altında incelenebilir:

1. Beşeri etkenler:

   • Tarım
   • Turizm
   • Sanayi
   • Tarihi etkenler
   • Ulaşım

2. Doğal etkenler:

   • İklim (sıcak-nemli, sıcak-kurak, soğuk-kurak iklimler genellikle az nüfusludur)
   • Yükselti
   • Toprak özellikleri
   • Su kaynakları
   • Deniz ve kara dağılımı

Highlight: Ekvatorda nüfus yerleşimi genellikle 1000 metreden yüksek yerlerde yoğunlaşmıştır.

Dünya Nüfusunun Kıtalara Göre Dağılımı ve Nüfus Piramitleri

10. Sınıf Coğrafya nüfusun gelişimi ve Dağılışı konusu kapsamında, dünya nüfusunun kıtalara göre dağılımı önemli bir yer tutar:

• Dünya nüfusunun yarıdan fazlası Asya kıtasındadır.
• Nüfusu en az olan kıta Avustralya'dır.
• Nüfus artış hızı en yüksek olan kıta Afrika'dır.
• Nüfus artış hızı en düşük olan kıta Avrupa'dır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı:

• 0-14 yaş: Çocuk nüfus
• 15-64 yaş: Genç (Çalışma çağı) nüfus
• 65+ yaş: Yaşlı nüfus

Definition: Yaş bağımlılık oranı = (0-14 yaş + 65+ yaş) x 100 / 15-64 yaş Definition: Ortanca yaş: Nüfusun tam ortasında kalan kişinin yaşıdır.

10.sınıf nüfus piramitleri konusu, nüfusun yaş ve cinsiyet yapısını görsel olarak temsil eden önemli bir araçtır. Başlıca nüfus piramidi tipleri:

1. Arı kovanı şekilli piramit:

   • Az gelişmiş ülkelerde görülür.
   • Doğum oranı yüksektir.
   • Yaşlı nüfus azdır.
   • Yaşam süresi kısadır.

2. Düzgün üçgen piramit:

   • Gelişmekte olan ülkelerde görülür.
   • Doğumlar yüksek, ölümler azalmaya başlamıştır.
   • Yaşlı nüfusta yaşam süresi uzamaya başlamıştır.

3. İçe çökük piramit:

   • Gelişmiş ülkelerde görülür.
   • Doğumlar azalmıştır.
   • Yaşlı nüfus fazladır.
   • Ömür uzundur.

Example: Çan şekilli piramit, nüfus artış hızını önce azaltıp sonra artıran ülkelerde (örneğin ABD, Kanada, Japonya) görülür.