Madde Döngüleri

Madde döngüleri, ekosistemlerdeki besin ve enerji akışını sağlayan temel süreçlerdir. Bu döngüler arasında su, azot, oksijen ve karbon döngüleri öne çıkar.

Su Döngüsü

Su döngüsü, okyanus, deniz, göl gibi herhangi bir su kaynağından yükselen suyun bulutları oluşturması ve yağış olarak geri dönmesi sürecidir.

Definition: Su ekosistemi nedir kısaca: Suda yaşayan canlıların ve onların çevreleriyle olan etkileşimlerinin tümünü kapsayan sistemdir.

Azot Döngüsü

Azot döngüsü, atmosferdeki azotun canlılar tarafından kullanılabilir hale gelmesi ve tekrar atmosfere dönmesi sürecidir.

Highlight: Azot, hiçbir canlı tarafından doğrudan kullanılamaz. Azotun kullanılabilmesi için yıldırım çarpması ve volkanik patlamalar gibi olaylarla nitrat ve nitrit tuzlarına dönüşmesi gerekir.

Vocabulary: Denitrifikasyon nedir: Topraktaki nitrat bileşiklerinin bakteriler tarafından atmosferik azota dönüştürülmesi işlemidir.

Oksijen ve Karbon Döngüleri

Oksijen Döngüsü

Oksijen döngüsü, atmosferdeki oksijenin canlılar tarafından kullanılması ve yeniden atmosfere salınması sürecidir.

Example: Oksijen, fotosentez yoluyla yeşil bitkiler tarafından üretilir. Suda güneş ışınlarının etkisiyle oksijen ve hidrojen ayrışması olayına fotoliz denir.

Oksijenin tüketildiği durumlar:

1. Canlıların solunumu
2. Fosil yakıtların yanması
3. Vücuttaki besinlerin yakılması

Karbon Döngüsü

Karbon döngüsü, karbonun atmosfer, su, toprak ve canlılar arasındaki dolaşımını ifade eder.

Definition: Karbon Döngüsü Nedir: Karbonun doğadaki farklı formlar arasında dönüşümü ve dolaşımıdır.

Karbonun tüketildiği durumlar:

1. Fotosentez
2. Deniz hayvanlarının kabuk oluşumu
3. Karbonatlı kayaçların oluşumu
4. Petrol ve kömür gibi fosil yakıtların oluşumu

Karbonun açığa çıktığı durumlar:

1. Canlıların solunumu
2. Ölen canlıların çürümesi
3. Karbonatlı canlıların ayrışması
4. Orman yangınları

Highlight: Madde döngüleri 10.sınıf biyoloji konusu, ekosistemlerdeki enerji ve besin akışını anlamak için temel oluşturur.