Dış Kuvvetler ve Yeryüzü Şekilleri
Yeryüzünü şekillendiren Dış Kuvvetler, enerjisini doğrudan Güneş'ten alan doğal süreçlerdir. Bu kuvvetler, yeryüzünün sürekli değişiminde önemli rol oynar ve farklı coğrafi yapıların oluşumuna neden olur.
Tanım: Dış kuvvetler, yerkürenin dış yüzeyini şekillendiren ve Güneş enerjisinden beslenen doğal süreçlerdir.
Rüzgarlar, kurak ve yarı kurak bölgelerde etkili olan önemli bir dış kuvvettir. Bu bölgelerde gece-gündüz sıcaklık farkının fazla olması ve bitki örtüsünün cılız olması, rüzgarların aşındırma etkisini artırır. Mantarkaya, şahitkaya, jardang ve tafoni gibi rüzgar aşındırma şekilleri oluşur. Biriktirme şekillerinden olan lös ve kumullar da rüzgarların etkisiyle meydana gelir.
Buzullar, özellikle kutup bölgeleri ve yüksek dağlık alanlarda etkili olan bir diğer önemli dış kuvvettir. Kalıcı kar sınırı, kutuplara yaklaştıkça deniz seviyesine iner. Örtü buzulu, aysberg, takke buzulu ve vadi buzulu gibi çeşitleri bulunur. Sirk çukuru, moren ve drumlin tepesi gibi karakteristik yerşekilleri buzulların etkisiyle oluşur.
Örnek: Türkiye'de İç Anadolu'da bulunan Karapınar kumulları, rüzgar aşındırma ve biriktirmesine güzel bir örnektir.
