Meridyenler ve Boylam
Meridyenler, bir kutuptan diğerine uzanan varsayılan yarım dairelerdir. Meridyenlerin özellikleri şunlardır:
• Greenwich (sıfır) meridyeni, başlangıç meridyeni olarak kabul edilmiştir. • Birer derece aralıklarla çizilen 360 meridyen vardır. • Başlangıç meridyeninin doğusundaki 180 meridyene doğu meridyeni, batısındaki 180 meridyene batı meridyeni denir. • Bütün meridyenler kutuplarda birleşir ve boyları eşittir. • İki meridyen arasındaki kuş uçumu uzaklık ekvatorda en fazladır ve kutuplara doğru azalır.
Tanım: Boylam, yeryüzündeki herhangi bir noktanın başlangıç meridyenine olan açısal uzaklığıdır. Başlangıç meridyeninin doğusu veya batısında olduğuna dikkat edilmelidir.
Boylamın etkisi:
• Boylam farkı sadece yerel saat farklarına sebep olur. • Yerel saat, güneşin konumuna göre belirlenir. Gölge boyu en kısa olduğunda o meridyende saat 12:00'dir. • Yerel saat doğuda ileri, batıda geridir. • 15° meridyen arasındaki yerel saat farkı 1 saattir.
Vurgu: Aynı boylam üzerindeki noktalarda yerel saat, güneşin tepe noktasına ulaştığı an, en kısa gölge boyunun düştüğü an ve gün eşitliği zamanlarında güneşin doğup battığı an aynıdır.
Yerel saat hesaplamaları:
- Meridyenler arasındaki meridyen farkı bulunur.
- Elde edilen meridyen farkı 4 ile çarpılır.
- Zaman farkı yerel saatin doğusunda ise eklenir, batısında ise çıkarılır.
Örnek: Dünya, 24 saatte bir tam tur attığı için 15° meridyen aralığı 1 saatlik farka denk gelir. Bu nedenle dünya, 24 saat dilimine ayrılmıştır.
Coğrafi koordinat sistemi, dünya üzerindeki konumları belirlemek için kullanılan temel bir araçtır. Türkiye Coğrafi koordinat sistemi de bu evrensel sisteme dayanır ve ülkemizin coğrafi konumunu belirlemede kullanılır. 9.sınıf coğrafya koordinat sistemi özetlerinde bu temel bilgiler genellikle yer alır ve öğrencilerin Coğrafi koordinat sistemi PDF kaynaklarından faydalanmaları önerilir.
