Akdeniz Bölgesi Coğrafyası

Alternatif metin:

VE YERALTI NEHIRLERT Dumanli Ive II manaugat cay havzasında bulunur. Dünyanın en uzun yeraltı nehirleridir. CamScanner ile tarandi ./...../..... Alanya Damlatas, Mersin Narlikuyu, koyungöbeği Düdensuyu, Dim mağartıları, Not mağaraların oluşumlarında. hem karst hem tektonik etkili mağaraların uzanışı faylara bağlı Olabilir. Burdur insuyu, kızilin mağarası, 2. Platolar Toros Dağlarında genel olarak; Neogen yatay ve yataya yakın Kirectası ve marn tabakaları üzerinde yer alır. Taseli Platosu Orta Toroslarda doğudo Bolkar Dağlarında başlar, Batida Taskent- Hadım arasına kadar uzanır. Göksu ve kollan tarafından yer yer 100m'den fazla yarılmıştır. Yatay kirectası ve mam tabakaları üzerindedir. Buralarda tarım yapılan polye ve sayısız dolin bulunur. 3. Ovalar Önemli tarımsal ve yerlesme alanlarıdır. Bölgede; - - - Detta ovaları kiyi ovaları Dağlar arasında tektonik ve karstik çukurlara yerleşmiş ovalar (polye) bulunur. CamScanner ile tarandi .............. köyceğiz ve Dalaman ovaları Kuvaterner'de dusmustur. Tektonik kökenli iki hauza veya Tektonik kökenli bulunur yer alir çukur icerisine yerleşmiş koyceğiz Gola Golün fazla suları Dalyan cayi ile Akdeniz'e akar. Esen ovasi Esen Çayı'nın körfezi doldurmasıyla oluşmus bir alūvyal. Quadır. Likya Antik kentleri burada yer alır. Göksu Deltasi Banyesindeki göllerle birlikte 1515km² alan kaplar. 11 km uzunluğundadır.. Seyhan ve Ceyhan Delta Ovası (Çukurova) Yurdumuzun en genis ve verimli ovasıdır. Doğu-batı yönünde 100km uzunluğunda Kuzey - güney yönünde ise 70km genişliğindedir. Ceyhan ve Seyhan nehirleri alüvyonları biriktirmiştir. Asi DeHasi Fazla gelişememiş CamScanner ile tarandi kiyi sekilleri 284 m olan > deniz turizmi açısından büyük potansiyele sahip ./...../....... La kita arasında bulunan Akdeniz, batida en fazla derinliği. Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'na, Saveys. Hint Okyanusu'na bağlanır. kanali lle 1- kita sahanlığı cok dar Iskenderun ve mersin körfez hariç 2- Kıyının hemen doğusunda birdenbire derinleşir. 4 kas - Finike kıyıları açıklarında derinlik 2000m bulur. Antalya körfezi'nde 200m'ye ulaşır. a. manaugat - Anamur arası; kita sahanligi düzensiz ve dar yer yer denizaltı kanyon ve vadileri 300m derine kadar iner b. Taselt ve Teke yarımadası; Karadeniz kıyıları gibi diktir. Köyceğiz'den kemerle falezli kıyılar C Antalya civarında; Falezli yüksek kyyllor hakim Aksu çayı civarında alçak, alūvyal kıyı kesimine geçilir. (manavgat'a kadar devam eder.) Altinkum - Alanya arası akak kıyı görülür Altınkum plagi -> plajlı kıyı +iptomek Alanya-gazipara arası yüksek kıyı tipi: Silifke-mersin arası girintili çıkıntılı d. iskenderun körfezt boyunca playli, akcak kıyılar e. Nur Dağları'nın kıyıya yaklasti kesim yüksek kıyılar CamScanner ile tarandı Akarsu ve Goller 1- Akarsular . ............... Goller Yöresi dışındaki tüm akarsular Akdeniz'e dökülür. Önemli akarsular; - iç Anadolu'nun güneydoğusunda; → Uzunyayla ve Tahtalı Dağlarından kaynağını alan, Ceyhan Seyhan AST ( suriye sınırında geliyor.) Diğer nehirler ise; nehirleridir. Göksu Manaugat Kōprūcayi✓ karsille Kocakay Alakı kaynakler lo Besleir. Aksu Teke yarımadasında, kocacay veya Eşen ve Alakır'dır. Göksu cayi dahil, Batısındaki akarsular karstik kaynaklardan beslenir. • Karstik kay. beslenen akarsular vadi içinde birdenbire ortaya çıkar. I köprü cayi) Göller yöresinden gelen sular, akarsuların beslenmesinde önemli paya sahiptir. AHA ōrn. Eğirdir Göldne, karamuk G. dūdenlerden gelen sular, kovada oluğu vasıtasıyla Aksu'ya karışır. Akarsuların rejimi: Bōlg. Iklim özelliklerine bağlı olarak akarsularda Akdeniz rejimi görülür. . Kış döneminde yağışların başlamasıyla yükselen akım, buharlasmanın artması, yağışların kesilmesiyle azalıc yozin CamScanner ile tarandi ............. ↳ Karstik kay. beslenen akarsulardo yazıkır arası akımda değişme olmaz. 9 seyhan ve Ceyhan nehrinde kış döneminde özellikle ilkbahara doğru, karların da erimesiyle artar. zaman zaman şiddetti taşkınlar oluşur. . ° Orta Akdeniz'den gelen cephe gunlerce yağk brakması akımda ant yükselmelere neden olur. 2- Goller Akdeniz bölgesi diğer bölgelere göre çok sayıda gölün yer aldigi bir bölgedir. ° Göller yöresinde ülkemizin en büyük tatlısu göllerinden Eardin Beysehi gölleri bulunur. en büyük tatlı su golo Her iki gölün gideğeni vardır. tali Beyşehir gölü fazla suları Çarşamba Cile iç Anadolu'ya akar • • Eğirdir Gölū suları da kovada oluğu aracılığıyla kovada. Golü'ne oradan Aksu'ya akar. ' Burdur G. ACCO } mi kapalı hauzalora yerleştigi icin sulori az bu tuzlu, an olup icmeye ve kullamaya uygun. değildir. Galler yöresinde çok sayıda karstik tektonik göl yer alır. Bu collerin başlıcaları; Yarish (Burdur) Salda G (Yeşilova kuzeybatısı) Digerleri ise zaman zaman kurur, dūdenlerin tıkanmasıyla. sig ga halini alır. > Bunlardan birt vastel Gölüdür. Kestel Bucak CamScanner ile tarandi + 9 1............ Bazı göllerde tarım yapmak için kurutulmustur Bunlar; Aulan (Elmali havzasında) Amik (Antalya maras grabeni güneyinde) Enerji üretimine yönelik yapılmış baraj gölleri de vardır; Baraj Gölleri; ° Seyhan Barajı manaugat sayı üzeringle Dymapınar ve bunun hemen güneyinde sulama amaçlı manaugat Barayı vardır. Gatalon Barajı (Adana) Kartalkaya Baraji✓ . kuzey And. projest suyu tarımda kullarma, içme suyu olarak kullanılmaz Jeomorfolojik Eurim X a. Paleozoyik * Toros D. bulunduğu olan farklı denizel ortamlarla kaplanmış. Alanya - Anamur arasında oldukça sığ olan Silūriyen - ordovisy en denizinde kiresti ve killī malzeme çökelmiştir. *Bolkar ve Aladağlar'ın bulunduğu kısım Permokarbonifer'de oldukca derin denizle kaplanmış ve karbonatlar çökelmis.. A Paleozoyik'te bu denizel ortamlarda çöken fortullar, doğ oluşumu sırasında kıvrılarak deniz üstüne çıkmk. b. mesozoyik * Tolos D. bulunduğu alanda, Anadolu ve Afrika lita kütlelerinin ayrılmasıyla derin bir oluk meydana gelmiş ve burası Tetis Denizi ile kaplanmis. CamScanner ile tarandi _ I Bu denizin tabani magmadan gelen laular yayılmış ve bunun üzerine mesozoyik boyunca binlerce m kalınlığında karbonatli malzemeler çökelmiştir. Ikinci zaman sonuna doğru, dağ dusumu hareketlerinin baslamasıyla Tetis Denizinde birlken killi kirectī çökeller yükselerek su yüzüne çıkmış. Bsylece Toros D. bulunduğu yerin önemli bölümü kara haline gelmiştir. C. Tersiyer Teke yarımadasında çökmeler meydana gelmiş ve çöken. sahalar sig denizlerle kaplanmıştır. (Bu denizel ortamda killi kireat malzemeler birikmiş. Elmali- Acıpayam Korkuteli kemer Çöküntü sahalarında görülen beyaz kireçli çökellerin bir bölümü bu devre ait butu- 3. Jeolojik zaman'ın ortalarına doğru Orta. Toroslar nüyle alcalmıştır. bulunduğu alm Jaseli platosunun bulunduğu saha Alt miyosen DeNĪZT ile kaplanmış. (yine karbonatli malzeme birikmis.) ་་ ་་ CamScanner ile tarandi ............... Tersiyer Sonu kuvaterner başlarında Toroslar, özellikle olarak Taseli platosunun bulunduğu yer, denizin cekilme Oita Toroslar bir bütün olarak yükselmiş buna bağu siyle kara haline gelmis... d. kuvaterner Ecemis Oluğu denilen kırık hat olusmus Köyceğiz Gölü ve Esen Quasi olusmus. Faylanma ve yükselme hareketleri on plana geçmiştir. .ōm/ kahramanmaras dōnemde olusmustur. - Antakya çöküntü sahası bu Ceyhan dolaylarında volkanizma sonucu dusmus genç volkan konileri gördür. Kuvaterner'de Toros D.'nın yükselmesi, kirectas larının. aşınmasını arttırarak yeraltı akarsularının derinleşmesine yol acmis. Akdeniz iklimi iklim uzun süreli hava - olayları Akdeniz Bölgesinin 1000m'ye kadar yükselen kıyı kısağında, kıslar ılık ve yağılı yazları sıcak ve kurak gecen Akdeniz iklimi hakimdil. Yüksek kısımlarda kısları soğuk ve karlı, yazları serin ve nispeten yağışlı gecen Akdeniz dağ iklimi hakimdil. Bölgenin ikliminde; Hava kütleler Topografya etkili olmuştur CamScanner ile tarandi Hava kütleleri a. Yaz Dönemi →Fuslu görüntü /...../....... Atlas ok. ve Sahra'dan gelen tropikal hava kütlesinin. etkisi altındadır. Sahra'dan kaynaklanan sıcak ve kuru havo Akdeniz üzerinden geçerek sıcaklığı nispeten düşerek nemlenir. b. Kls Dönemi kalır. kasım ayının başında itibaren bölge soğunlukla Orta Alde- niz'den gelen ılık ve nemli hava kütlesinin etkisi altında. Soğuk ve sıcak cepheler birbirini izler. (yargis dur) Cephe faaliyetleri aylara göre sık sık değilir. Bu nedenle bsigede yağışın aylara göre değişmesinde ōnemli farklar meydana gelir. Fiziki Coğ. Faktörleri -Yakseklik ·Dağların uzanıst - Genis ve derin oluklar yağış ve sıcaklığın. dağılışını etkiler. - Denize olan uzaklık Toros D. uzanısı - yağış üzerinde etkili Birden yükselen dağların güneybatıya bakan yamadarı bol mut oluğu ve Cukurova ile Antakya - K. Maras oluğu daha az yağış alır. yağlılı Yükseklik bölgede sıcaklığın düşmesine ve yoğls mik. artmasına sebep olur. * Toros Dağları CamScanner ile tarandi Akdeniz kıyılan boyunca nemin yüksek olmasının Sebebi yazın denizden karaya doğru yöneler genel hava akımıdır. + mersin ve İskenderun körfezleri I nemin yüksek olduğu sahalar Nemli ve sıcak havanın Toros D.'na doğru yükselmesiyle ve soğumasıyla sister ve orografik yağışlar meydana gelir. * iskenderun körfezi ve Nur dağları arası Not mut oluğu en az yağış alan - (400m'nin altına iner) İklim Elemanları a. Sıcaklık yer görülür. kiyi kusağında yıl icerisinde sıcaklık değişimi fazla değil - iç kısımlar ve Torosların yüksek sahaları; yaz-kis arasındak Sıcaklık farkı artac 1. Ocak sıcaklıklan Akdeniz sakili boyunca ocak ayı ort. S-11°C arası En sicak kesim i iskenderun körfezi Göller yöresi e civari 2-3°C. Anamur arası (11°C) Tektonik kökenli oluklarda sıcaklık Akdeniz kıyılarına göre birce daha düşük Akdeniz sahil kusağında don olayı nadır görülür. CamScanner ile tarandi yıllık ortalama sıcaklık: Akdeniz sakili. boyunca yıllık ort. sicaklık 18°C, Göller yöresinde 12-13°C düşer. Toroslarda 2000m civarında 6-790 düşük sıcaklıklar: Akd. sahil kus. dan olayları nadir görülür. En düşük sıcaklık - sic'nin altına inmez. Göller yöresinde sıkça dan olayları olur ve bazen sıcaklık -15°C'nin altına kadar duser. 2. Temmuz sıcakları Akdeniz kıyı kuşağında 27°C dolaylarındadır. (temmuz ayı) Göller yōrest 23-24°c dolaylarında seyreder. 2000m dolaylarında ise 18-20°C civarındadır. Havonin çok nemli olduğu kıyı kuşağında boğucu. hakim Gündüz 35°C olan hava gece 25°c ye düser. + Teke Yarımadası * Güller Yöresi etkilerden dolayi : sicaklar gece-gundaz sıcaklık farkı fazla 1 Üzerindek yüksek sıcaklıklar: Akd. sahil kus. en yüksek SIC. 40°℃nin, * En slcak yer | MUT OLIGU 45°C'ye kado yukselir. Fün olaylarının meydana geldiği günler çok sıcak b. Yağışlar baka Dağların güneybatıya fazlar yagis alır. yamaclo Bölgeyi etkileyen cepheler Orta Akd. üzerinden gelir. Ekim ayından itibaren cephe yağışı başlar. kasım ve Nisch arası yağışlı gecer. Aralık ayında üst düzey mayıs ayında azalmaya başlar. Yaz donemi yağışsız geçer. Güneyden gelen cepheler Toros .D. tarafında engellerir. Yamaklar klylya göre daha fazla yağış alır. * NurD. düşen yağı cukurova-maras - Antakya oliguna esre ma CamScanner ile tarandi En az yağış alan kesim; - Gäller yöresi (400-500m arası) ................. ( 400m altina iner) en kurak kesim.. mut oluğu Antakya / k. maras duğu Yıllık yağışın yaklasık yarısı kış mevsimi düser. •Ancak yağışın aylara ve yıllara göre dağılışı çok dalgalıdır. (Bazen az bazen çok) * ülkemizde en yüksek yağk değişmesi bu bölgede conkit bölgeyi etkileyen cepheler kararsız C. Bagil Nemue Bulutluluk. דוד Bölgede yıllık ort. bağil nem %71-54 arası degisir En yüksek: Akdeniz kıyıları, Toroslar (Akdenize bakan yamado En düşük is kesimler, göller yöresi Akd. Sahil kuşağında yıllık ort. bulutluluk 10'da 3-4 arası En yüksek İskenderun körfezi En düşük d. Rüzgar mut olligu Bölgede ocak ayından hakim rüzgarlar, kuzeydoğu, kuzeybat ve güneybatı yönlerinden eser. Genelde kuzey-güney sektörlü rüzgarlar hakim CamScanner ile tarandi