Akarsuların ve Rüzgarların Oluşturduğu Yer Şekilleri
Bu sayfada, akarsuların oluşturduğu yer şekilleri ve rüzgarların oluşturduğu yer şekilleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Akarsuların aşındırma ve biriktirme faaliyetleri sonucu oluşan yer şekilleri ayrı ayrı listelenmiştir.
Akarsuların aşındırmasıyla oluşan yer şekilleri arasında çeşitli vadi tipleri (geniş vadi, boğaz vadi, kanyon vadi, asimetrik vadi, tabanlı vadi), şelale, dev kazanı, peri bacası, kırgıbayır ve plato bulunmaktadır. Akarsuların biriktirmesiyle oluşan yer şekillerine örnek olarak birikinti konisi, birikinti yelpazesi, dağ eteği ovası, ırmak adası ve delta sayılabilir.
Vocabulary: Alüvyal: Akarsuların aşındırıp, taşıyıp, biriktirdiği materyallere denir.
Sayfada ayrıca delta oluşumu için gerekli şartlar da listelenmiştir. Bu şartlar arasında kıta sahanlığının geniş olması, deniz derinliğinin az olması, akarsuyun bol malzeme taşıması, kıyıda güçlü akıntı olmaması, akarsuyun akış hızının az olması ve gel-git etkisinin az olması yer almaktadır.
Highlight: Menderes oluşumu, akarsuların hem aşındırma hem de biriktirme faaliyetlerinin bir sonucudur. Menderes oluşumuyla akarsuyun boyu uzar, yatak sürekli değişir ve akış hızı azalır.
Son olarak, rüzgarların oluşturduğu yer şekilleri de aşındırma ve biriktirme başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Rüzgar aşındırmasıyla oluşan yer şekilleri arasında mantar kaya, şahit kaya, yardang ve tafoni bulunurken, rüzgar biriktirmesiyle oluşan yer şekillerine lös, kumul ve barkan örnek olarak verilmiştir.
Definition: Hamada: Çöl bölgelerinde rüzgar aşındırması sonucu oluşan taşlık alanlar.
Bu bilgiler, 10. sınıf coğrafya dersinde akarsuların ve rüzgarların oluşturduğu yer şekilleri konusunu anlamak için önemli bir kaynak niteliğindedir.
