Omurgalı Hayvanların Sınıflandırılması ve Özellikleri

Omurgalı hayvanlar, gelişmişlik düzeylerine göre farklı gruplara ayrılır. Her grubun kendine özgü özellikleri vardır.

Örnek: Balıklar, iki odacıklı kalbe sahip soğuk kanlı hayvanlardır. Dış döllenme ve dış gelişme gösterirler. Boşaltım artıkları amonyaktır.

Sürüngenler üç odacıklı kalbe sahiptir (timsahlar dört odacıklı). Soğuk kanlı olan bu canlılarda iç döllenme ve dış gelişme görülür. Boşaltım artıkları ürik asittir. Kış uykusuna yatarlar.

İki yaşamlılar (kurbağalar) hem suda hem karada yaşayabilir. Üç odacıklı kalbe sahiptirler. Larva döneminde amonyak, erginlikte üre atarlar. Başkalaşım geçirirler ve kış uykusuna yatarlar.

Vurgu: Memeliler en gelişmiş omurgalı canlılardır. Dört odacıklı kalbe sahiptirler ve sabit sıcak kanlıdırlar.

Prokaryot Canlıların Yapısal Özellikleri

Arkeler ve bakteriler prokaryot canlıların iki ana grubunu oluşturur. Her iki grup da tek hücreli ve halkasal DNA'ya sahiptir.

Tanım: Prokaryot canlılar, zarla çevrili organelleri olmayan, sadece ribozomları bulunan basit yapılı organizmalardır.

Arkeler, DNA'larının etrafı histon proteinle sarılı olan ve zor koşullarda yaşayabilen canlılardır. Konjugasyon yapabilirler ve hücre duvarları pseudopeptidoglikandan oluşur. Hastalık yapıcı ve endospor oluşturan türleri yoktur.

Protista alemi ise tamamen ökaryot canlılardan oluşur. Tek ya da çok hücreli olabilirler. Hem ototrof hem heterotrof beslenme görülür. Eşeyli ve eşeysiz üreme yapabilirler.

Canlılar Alemi ve Temel Sınıflandırma

Canlılar aleminin temel yapıtaşları olan prokaryot ve ökaryot hücreler, yaşamın çeşitliliğini oluşturur. 9.sınıf biyoloji canlı alemleri ve özellikleri kapsamında, bakteriler prokaryot canlıların en önemli temsilcileridir. Bakterilerde histon proteini bulunmazken, arkelerde bu protein mevcuttur.

Tanım: Bakteriler, tek hücreli prokaryot organizmalardır ve ototrof veya heterotrof beslenme gösterebilirler. Sadece ribozom organeline sahiptirler.

Bakterilerin önemli özelliklerinden biri plazmit DNA'ya sahip olmalarıdır. Bu yapı, antibiyotiklere ve kimyasal maddelere karşı direnç sağlar. Konjugasyon yoluyla gen aktarımı yapabilirler, bu da kalıtsal çeşitliliğe katkıda bulunur.

Önemli: Bakterilerin hücre duvarı peptidoglikan yapıdadır ve besin depoları glikozdur. İkiye bölünme yöntemiyle çoğalırlar ve zorlu şartlarda endospor oluşturabilirler.

Ekolojik Sistemler ve Besin Zincirleri

Ekosistemlerde besin zinciri ve enerji akışı, trofik düzeyler üzerinden gerçekleşir. Her trofik düzeyde önemli değişimler gözlenir.

Tanım: Trofik düzeyler arasında enerji aktarımı gerçekleşirken, üst basamaklara çıkıldıkça birey sayısı, biyokütle ve aktarılan enerji azalır.

Azot döngüsü, ekosistemlerin devamlılığı için kritik öneme sahiptir. Atmosferde %78 oranında bulunan azotun toprağa bağlanması (fiksasyon) iki yolla gerçekleşir:

Örnek: Abiyotik fiksasyon şimşek ve yıldırım ile gerçekleşirken, biyotik fiksasyon Rhizobium bakterileri, azotobakteriler ve bazı siyanobakteriler aracılığıyla gerçekleşir.

Hücre Bölünmesi ve Kromozom Yapısı

Mitoz bölünme, 9.sınıf biyoloji canlı alemleri ve özellikleri pdf içeriğinde detaylı olarak incelenen önemli bir konudur. Bu bölünme türünde kalıtsal çeşitlilik oluşmaz ve kromozom sayısı sabit kalır.

Vurgu: Mitoz bölünme evreleri: Profaz, Metafaz, Anafaz ve Telofaz olarak sıralanır. Her evrede spesifik olaylar gerçekleşir.

Kromozom yapısı ve organizasyonu, hücre bölünmesinin temelini oluşturur. Kromatin, DNA ve protein kompleksinden oluşur ve yoğunlaşarak kromozomları oluşturur.

Tanım: Homolog kromozomlar, biri anneden biri babadan gelen, şekil ve büyüklükleri aynı olan kromozom çiftleridir. Sentromerleri aracılığıyla kardeş kromatitleri bir arada tutarlar.