Solunum ve ATP Üretimi
Bu bölümde canlıların ATP üretimi ve solunum çeşitleri ele alınmıştır. Tüm canlılar metabolik faaliyetlerinde kullanmak için kendi ATP'lerini üretirler.
Highlight: ATP hücreden hücreye aktarılamaz, her hücre kendi ATP'sini üretmek zorundadır.
Solunum iki ana başlık altında incelenmiştir:
- Oksijenli Solunum
- Fermantasyon (Etil alkol ve laktik asit fermantasyonu)
Definition: Fermantasyon, oksijensiz ortamda gerçekleşen ve daha az enerji elde edilen solunum çeşididir.
Oksijenli solunum ve fermantasyon ortak özellikleri şunlardır:
- Glikoz evresi tüm canlılarda ortaktır
- Her ikisinde de ATP üretilir
Example: Etil alkol fermantasyonu maya mantarlarında, laktik asit fermantasyonu ise çizgili kas hücrelerinde gerçekleşir.
Laktik asit ve Etil alkol fermantasyonu Farkları:
- Son ürünleri farklıdır (laktik asit / etil alkol)
- Gerçekleştikleri canlı türleri farklıdır
Vocabulary: ETS (Elektron Taşıma Sistemi): Oksijenli solunumda elektron taşınmasını sağlayan protein kompleksleridir.
Oksijenli solunum son elektron alıcısı oksijen (O₂) iken, fermantasyonda son elektron alıcısı organik bileşiklerdir.
Organizasyon
Tüm canlılar belirli bir organizasyona sahiptir ve hücreler arası işbirliği vardır. Organizasyon seviyeleri şu şekildedir:
- Atom (C, H, O, N, Fe)
- Molekül (Klorofil, Hemoglobin)
- Organel (Ribozom, Mitokondri, Kloroplast)
- Hücre (Yaprak hücresi, Alyuvar)
- Doku (Yaprak doku, Kan doku)
- Organ (Yaprak, Kalp)
- Sistem (Taşıma sistemi, Dolaşım sistemi)
- Organizma (Bitki, İnsan)
Definition: Doku, aynı görevi yapan hücrelerin oluşturduğu yapıdır. Örneğin kas doku, sinir doku.
Definition: Organ, aynı ya da benzer dokuların bir araya gelmesiyle oluşur. Örneğin karaciğer, mide.
Definition: Sistem, aynı ya da benzer görev yapan organların bir araya gelmesiyle oluşur. Örneğin sindirim sistemi.
Çevresel Uyarılara Tepki
Canlılar içeriden veya dışarıdan gelen etkilere karşı tepki verirler. Bu, canlıların hayatta kalması için gereklidir.
Example: Sıcak cisme dokunulunca elin çekilmesi, karanlıkta göz bebeğinin büyümesi çevresel uyarılara verilen tepkilere örnektir.
Definition: Hücre, canlının en küçük yapı taşıdır.
Bu 9. sınıf biyoloji konu anlatımı pdf içeriği, 9. sınıf biyoloji 3. ünite özet pdf olarak da kullanılabilir. 9.sınıf biyoloji canlıların ortak özellikleri ders notları pdf kapsamında önemli bilgiler içermektedir.
