Destek ve Hareket Sistemi

Alternatif metin:

havers konali eine Icanallara ise volkman konal adı verilir. Bu kanallarda kan damarları ve sinirler bulunur.con damarları sert kenik dokuyu besler, sinirler ise sert kemik dokudati Sert kemik dokuda kanallar Havers & kanali Süngerimsi kemik dokuda ise uyarıları iletir.. havers ve volkman kanalı bulunmaz. Süngerimsi kemik dokunun gözeneklerinde Kırmızı kenik iliği yer alır. Kan yapımında görevli olon Kırmızı kemik ilige sungerimsi kenck dokuyuda besler. Sekillerine Sekillerine gore kemik Geşitleri kemikler ule ayrılır. 1. Uzun kemikler 2. Kisa kemikler 3. Yassı kemikler 4. Düzensiz şekilli kemikler 1. Uzun kemikler Boyu eninden uzun olon kemikler din Ozellikde kol ve bacaklar da bulunur. Orn: uyluk kemiği kaval kemiği, baldır kemiği, dirsek kemiği, pazu kemiği gibi. Anatomit yapısı incelendiğinde en dista periost adı verillen zar bulunur. Onun altında. sert kemik doku sungerimsi kenik doku bulunur fakat kemik konali sungerimsi kemik doku bulunmaz. ia torafto dediğimiz kemik kısımda Epifiz plak etlem kıkırdağı Periost Süngerimsi kemik doku kırmızı kemik iliği sert kemik doku → Sari kemik iliği Sekil = Uzun kemiğin anatomik(ia) yapısı Periostun Görevleri Cirilon Kemiğin kemiklerin onarılmasında görevlidir. enine kalınlaşmasında görevlidir. -Kemiğin beslenmesinde görevlidir. Epifiz plak kıkırdak dokudon meydana gelir. 20-25 yaşlarına kadar Kemiklerin boyca uzamasında görevlidir. Epifiz plk tamamen kapanırsa bayca Kırmızı uzama duruc görevlidir. kemik iliği alyuvar yapımında ve granullis akyuvar yapımında Sarı kemik iliği grandisdz akyuvar yapımında görevlidir. Kisa kemik Eni boyuna eşit olan kemiklerdir. Örneğin el bileği, ayak bileği gibi. Yapısı incelendiğinde en dista periost, onun altında sert temik cbku, ia tarafta süngerimsi kemik doku ve sungerimsi nun gözeneklerinde Kırmız kemik iliği yer alır. Periost Sert kemik doku Kırmızı kemik iliği -Sängerimsi kemik doku kemik doku- Şekil= Kisa kemiğin anatomik yapısı Yassi Kemikler Kalınlığı fazla olmayan kemiklerdir. Anatomik yapısı kısa kemiklere benzer. Örnek kafatası kürek kemiği gibi. Düzensiz şekilli Kemikler Omurga kemikleri kemilderi, kaburga kemikleri, legen kemiği, ve yüz kemilderi bu gruba girer Düzensiz şekill kemiklerin anatomik yapısı kısa ve yassı kemikler gibidir. Νοτι Kemk Dokunun Gelişmesinde Etcili Olan Faktörler -Genetik 2- Hormonal 3-Beslenme Faktörler 4-Güner işığı " 5- Spor ve beden eğitimi -insanda boy uzunluğu ve kemik gelişimi ile ilgili anne babadan alino alel gener mevcuttur. - Hormonal faktörlerden STH, Tiroksin, kalsitonin ve Parathormon kemik gelişimi Jaerine etkilidir. -Proteinli besinler A, Cue D vitaminleri kemik gelişiminde etkilidir. Ayrıca b021 mineraller (kalsiyum, magnezyum, potasyum ve fosfat) kemik gelişimi iain onemlidir. -Güneş ışığı deri altında D vitamini sentezlen mesc açısından kemik gelişimini etkiler. -Spor Je beden eğitimi ise kemit kemik gelişiminde etalidir. 2) Kıkırdak sinde Doku doku hücrelerini uyaracağı için kapsul içeri- ise Orgonit 3 çeşit protein Kıkırdak doku hücrelerine kondrosit denir, ara maddesine ise kondrin denir. Kondrositler kapsül içerisinde yer alır. Bazen bir 2 veya daha fazla hucre bulunabilir. Kondrin ve inorganik maddelerden oluşur. Ayrıca kondrinde lif yer alır. Bunlar kolajen lif, elastik lif ve ağsı lif olmak üzere. kondrin Kapsul GOD Kondrosit Kondrinde bulunan bağ doku liflerinin çeşidi, miktarı ve drailişi kıkırdak doku Geritlerinin oluşmasını sağlar. Buna göre 3 çeşit Kıkırdak vardır. * Hiyalip Kıkırdak Embriyanik dönemde dak dokcu ue ergin dönemde en çok bulunan kıkır- desididir. Ara maddede bol miktarda dağınık kolajen lif bulunur. Ergin dönemde burunda, soluk borusunda, bronşlarda, elclem bölgelerinde ve kaburga uçlarında bulvour. * Elastik kıkırdak Ara maddesinde bol miktarda elastik lif bulunan lakırdaktır. Kulak yolunda, östaki borusunda ve kadk bulunur. kepaesinde kulak dil(Epiglotis) in yapısında * Fibroz Kıkırdak Ara maddesinde bol miktarda demetler halinde kolajen lif. bulunduran kıkırdak doludur. Omurgaların arasındaki kıkırobt disklerde, töprücük" "kemiği ile kürek kemiği arasında bulunur. NOT: Kıkırdak dolcuda. kon damarları ve sinirler bulunmaz. Boa dokudon. Eklemler difüzyonla beslenir. Kemiklerin yon yana ve ya uca gelerek oluşturdukları butunluge eklem denir. Eklemler hareket kabiliyetine göre 3'e ayrılır. 1-Oynamaz Ellem Hareket kabiliyeti olmayan eklenalerdir. Kafatasında, legen kemiğinde, kuyruk sokumu omurları arasında ve you kemiklerinde bulunur. 2-yarı Oynar Eklem Hareket kabiliyeti sınırlı olan eklemlerdir. Kaburga eklemleri, sirt ve omurları arasındak eklemler gibi. bel 3-Oynar Eklem Hareket kabiliyeti fazla olan eklemlerdir. Genellikle kol ve bacaklarda bulunur. Oynar eklemlerin Sael bir yapısı vardır, eklem bölgesi bir kapsul içerisinde yer alır. its kemiği birbirice bağlayan ligament adı verilen bağ doku lifleri, sinoviyal zor, sinoviyal Sivileklem SLISI exciemde bulunan diğer cunsurlardir. Eklem kikircha Sinoviyal Sinoviyal SLU uyluk kemiği Ligament Eklem kapsul KAS SISTEMI stelet sistemiyle birlikte vücuda şekil verip desteklik sağlayan kas Sistemi kalbin ritmik aktif hareket sitoplazmasına ayn bir zamanda tasily geuseyeret ia organların ve sekilde calışmasını sağlar. Ayrıca çizgili kaslarda etmemizi sağlar kas hücrelerinin zarina sarkolemma, Sarkoplazma, grandlsuz ER'sine Sarkoplazmit retikulum, mitokondrisine ise sarkozom denir. inson vücudunda 3 aerit kas 1- Çizgili kas (iskelet kası) 2-Düz kas (Gizgisiz kas). 3-Kalp Kası vardır. Duz Kas Cizgili Kos Kalp kasi miyofibril 1- Hücreleri mekik şeklinde (-Hücreleri silindirik şekilli 2- Tek çekirdetli. 3-Kasılmayı sağlayan miyofibriller dağınık. 4-ia organların yapısında 5-istemsiz calışır. 6- yavas ve ritmik çalışır. 7-Calışmasın tonom. Sinirler saglar 2- Çok çekirdekli, çekirdekler kenarda. 3-Miyofibriller demetler SHTO (- Hücreler silindirik ve dalga lonma gösterir. 2- Bir veya iki 3-Ban Horma var ama çizgili dekirdekli halinde, bontlarma gösterir. kasa göre az 4-Ozellikle ka ve bacaklardı 4-Kalbin yapışında bulunur. bulunur 5-istemsiz çalışır. 5-istemli çalışır. 6-Hızlı çalışır, çabuk yorulur 6-Orta hızda ritmik çalışır. 7-Galışmasını somatik sinic- 7-Galışmasını otonom sinir- les sagiar 8-ATPY: 02: solunumdon ler sağlar. sağlar. 9-Bölünme kabiliyett vordir. numdon sağlar. O₂ yetersialiğin I 18-ATP intiyacını O₂'li Solu- 8-ATPly: O₂lli Solunumdan. Sailor 10-miyoglobin pigmenti yok. de laktik asit fermantosyonu 9-Bölünme kabiliyeti vardır. 10-miyoglobin pigmenti var. yapor lor. 9- Bölünmezler. 110- Miyoglobin pigmenti var. Aktif hareketlerimizi çizgili Koslar sağlar. Dolayısıyla aizgili kaslarn kasilip geuseme mekanizması canlılar için Önemlidir. Cizgili Kaslarda kasılma mekanizmas Bir cagili kasin kasilip geuseyebilmesi için kasa en az eşik şiddetinde bir Luyarı gelmesi gerekir. Eşik ristletinin altındaki uyaranlar sebep olmo2. Eşik şiddetinde we werindeki uyoronlar ise kasılmaya bir Buna Eas hücresinde nep aynı şekilde kasılıp gevşemeye sebep olur. ya hep ya hia prensibi denir. ми т Aksiyon potansiyeli (kasılıp geusene) Uyarma şiddeti eşik deger Kas Sarsi Bir çizgili kasn dinlenme ve Kas tekrar halinde (kas tonusul kas (Imosi gevşemesi dinlenme haline geamesi durumuna tas. Sacs Sırasında 4 eure görülür; 1- Gizli eure (latent eure) 2-kasılma eurest Sorsi denir. 3-Geuseme euresi 4-Dinlenme euresi (kas tonusul Akosilma miktarı Kasilma AB-Gizli eure BC= Kasuma co = Geuseme euresi DE = Dinlenme euresc (kos tonusul eures ' Zamon A B C DE Ezik Gizli evre, uyanan verilmesiyle kasıl- maria başlaması arasındakı kısa süredir değeri Yarı Fizyolojik Tetonos ve Tam tetanos Sürekli Bir çizgili kasa tam gevɛemeye firsat vermeden arka arkaya 2 veya 3 uyarı verilirse yori fizyolojik tetonos durumu ortaya çikor. Aynı çizgili kasa hia geusemeye bunada uyarı verilirse kas gerimi Cras sarsı). firsat vermeden arka arkaya tom fizyolojik tetanos (kcamp) denir. fam fizyolojik / tetanos (kramp) tetonas yan fizyolgik zamon Kas kasılmasının kimyasal işleyişi Bir cizgili kasın kasılabilmesi için en az eşik şiddetinde ve üzerinde uyarının verilmesi gerekir. Bu durumda kasılmanın başlamasına kadar Sırasıyla Eu olaylar gerçekleşir. 1-motor noranların motor UG plakalarindon ASETİL KOLIN denilen bir nörotransmitter madde salgılan 2-Asetil kolin difüzyonla sinaps borluğuna yayılır. 3- Asetil kolin kas hücresinin zarındaki reseptore tutunur 4-Bu durumda 2ardaki No- kapıları açılır vė jaeriye hola Na giriş olur. 5-Na iyonları SARKOPLAZMİK RETİKULumu uyanc. 6-Sarkoplazmit retikulumdan Aktin ve Miyozin protein arasına cat (Kalsiyum) iyonları yayılır. 7- Ca++ iyonları miyozin üzerinde bulunan ATPaz enzimini active eder. S-ATPaz ortasındaki enerji kaynaklarını sırasıyla kullanarak enerji açığa çıkarır. 9- Bu enerjiyle kaşılma ve gevşeme tamamlanır. 10. kasılma gerçekleştikten sonra Ca++ iyonları tekrar ddcer ve gevşeme gerçekleşir. retikuluma sarcoplazmik ⑩ATP + SU ATPOL ADP+P + Enerji ② Kreatin + ATP Kreatin fosfat +ADP Kreatin fosfat +ADP Kreatin +ATP ③Glikojen Glikoz Glikojen Glikoz Zaktikasi Laktik asitt ATP ferman tasyonu Kas kasılması sırasında Öncelikle ortamdaki hazır ATP kullanılır. Sonra ATP gibi enerjiyi taşıyan kaslaro Szel kriyatin denilen bir organik made- nin fasfat olon kreatin fosfat kullanılır. Her ikiside enerji intiyaçol 5-10 saniye karşılayabilir. 3. olarak kas hücrelerinde depolanmir glikojen Once glikosa paraalanır, sonra oksijentivo solunumda oksijen yokluğunda laktik asit fermantasyonuyla ATP Uretilir. O ATP geusmede kullanılır. Gregili kaslarin oksijenti solunumdon se NOT Lactik elde edilir. inda kasılma ve ATP ihtiyaçion büyük bir kısmı asit fermantasyonu sonucunda ATP üretilirken açığa akon laktik asit kaslarda birikerek ağrıya ve uykuya sebep olur buna halk arasında hamlama denir. Belirli bir sire sonra bu loktik asit, karaciğere gönderilerek glikoza Gevrilic. NOT: Rigor mortis (Olum katılığı) Gizgit. kaslarda kasılma gerçekleştikten Sonra geuseme anında kalsiyum iyonları tekrar aktif tarımayla sarkoplazmik retikuluma daper. Dönemeden kişi ölürse kaslar katı- laşır ve sertleşir buna. didm katılığı denir. Yaklaşık 12-14 saat Sonra kas hücrelerindeki lizozonlar yapısını bozacağından dium katılığı Kas kasılmasında Faiksel işleyişi aktin kalin aktio we miyozin proteininin sona eres. Bir Gizgili kasın kasılıp gevşemesini sağlayan kas hücrelerinin içinde bulunan miyofibril proteinlerdir. Miyofibril proteini mikroskopta incelenirse yapısında ilci çeşit protein olduğu görülür. Bunlardan ince olan proteinlere olan proteinlere miyozin denir. Bunlordon aktin miyorin üzerinde kayarak kasılıp gevşemeyi gerçekleştirir. Buno Huxly'nin kayan iplikler hipotezi denir. Buna göre bir miyo fibrilin mikroskop görüntüsü Eu şekildedir. I sarkomer Hloondi miyofibril € +Aktin Sumiyozin I band A band band Bir miyofibril mikroskopta incelenirse yapışında sarkomer adı verilen Gok sayıda kasılma biriminin olduğu görülür. Sarkomerle Zki 2 çizgisi arasında yer alır. kasılma ve geuseme anında Sarkomerde 3 farklı tonda bont oluşur. Bunlardan en aalk toola banda I bandı, kayu olan bondo A bandı, daha az koyu olan bonda da bondi denic! H 7 Kasımış Gizgiliz Kas Z Geusemenis & Gizgili Kos 2 H TH I A kücülür. 1-I bandı 2-H bandı kücülür. J 3-A bandı değişmez. sarkomer I A 4-2 Gugileri birbirine yaklaşır. 5- Sarkomer boyu kucullur 6-Kasın kalınlığı artar, boyu 7-Kasia hacmi değişmez. 8-Kasia kütlesi değişmez. 9-ATP barconir. kısalır. 1-I bandı uzar 2H band war. 3- A bond, değişmez. u-2 cizgieci birbirinden waklaşır. 5- Sarkomer boy uzar. 6-kosin kalliolığı azalic, boyu uzar 17 Kasia hacmi değişmez. 8-kasın kötesi değişmez. 9-ATP harcanır. (kasılmaya göre daha az) Kas-iskelet ilişkisi Gizgili kaslar kasılıp geuseyerek bağlı bulunduğu kemiği de hareket ettirirler. Buna bağlı olarak aktif hareketlerimia gerçekleşir. Bir cùgili kas demeti kas kirişi (tendom) adı verilen bağ doku yapısındaki leflerle kemiğe iki noktadan bağlanır. 1-sabit bir noktadon. 2-eklem bölgesinden. Sabit noktadan bağlandığı yere box longia noktası, eklen bölgesinden bağlandığı yere de sonionis noktası denir. Hareketlerimiz Sırasında bazı Icas gruplar birlikte kasılıp birlikte geuser. Bu tip kaslara sinerjit kaslar denir. Örnek eğilip doğrulurken karın bölgemizde bulunan kos demetlerinin birlikte kasılıp gevşemesi gibi. Hareketlerimiz sırasında bazı kas grupları ise birbirine uit Galışır. Bu tip kaslara antagonistik kaslar denir. Örnek pazu şişirildiğinde üstleti biseps (bikici kaslar) Icasılırken alt taraftaki geurer. triseps (acia cas)