Canlıların yapısında bulunan temel bileşenler

Alternatif metin:

•harcanmaz Enerji veren organik bilesiklerin Solunum teptimelerinde kullanım. Sirasi Karbonhidrat - Yağ - protein. Enerji veren organik bilesiklerin esit birimde Solunum tepkime- lerinde Icullandıklarında. eners verme miktan yağ - Protein - karbonhidrat • yapıcı, onarıcı Karbonhidratlar: Hücrede birinci derecede hucre Zarinin ve ceperinin katılan + enersi kaynağı olarak kullanılan ayrıca nükleik asitlerle ATP 'nin yapısına organik bilesiklerdir almono Sakkaritler: Uc de basit karbonhidratlardır. yedi arasında karbon atomu icerebilen en b) disakkariter: iki adet heksoz, dehidras yon te primesiyle glikozit. kurarak disakkariter olusturur. Lipitler: Suda cözünemeyen hidrokarbonlardır *Karban, hidrojen, oksijen elementerinden olusur bağı * Azot ve fasfor elementleri yapısına Katılabilir #Yapıcı, onarıcı ve düzenleyicidir Yağlar Küçük Moleküllerin bir araya Gamesiyle olusur ancak Fosfolipitler: 2 yağ asidi + fasfat gliserole bağlı mole kullerdir Polimer yapılı olmayan büyük 'steroitler: Manomer, yağ Proteinler: *Proteinler canlıların yapısında en bol bulunan organik moleküllendir *Organizmanın gereklestirdiği tüm yaşamsal olaylarda gora alan ve yapılarında C, H, O ve N elementleriyle birlikde s polimerlendir elementi de bulunduran Oksijenti Solunumda karbonhidrat ve yağlandan sonna tercih edilen arganik bilesiklerdir *Yapı tası : Amino asitlerdin *Amino asitler monomer olup sindirilemez Yıkımları hücresel solunum ile gerceklesir *Amino asitlerin yapışında peptit bağı yoktur ! Amino Asidin yapışı: R=Radikal * I degisisen grup NH₂-C-COOH =karboksil grup 1 Amino grup H = Hidrojen grup Amino asitler * Tum amino asitlerde farklıdır. farklılık dusturduğundan ca leri adlandirmada Kullanılır * Tumaa ortak | Radikal farklı! amfoter bilesiklerdir. amfoter bilesik: asit karşısında baz baz karşısında asit gibi davranır Böylece amino asitler hücre ici pH değişimlerini dengeler Amino a. depolana modiği için atatroflarda. Sentezlenmesi veya hetotrof- larda sentezlenmesi veya hetotroflarda besinlerle hazın alınması gereke- bilir Temel (esansiyel = zorunlu = elzem) aa: Vücutta sentezlenmeyen ga.lerdir disarida hazır almak zorunda olduğumuz Yetiskin insan vücudunda 20 cesit asitten 12 tanesi sentezlenir ↓ 8 ceait amino a. esansiyel değildir esansiyeldir Peptitlesme: *Bir tür dehidrasyon sentezidir. *Peptit b. tüm canlilanda am proteinlerinde Secilde bulunduğundan cesitlilik sağlanmaz cinci papkit bağı canlıların H'nin birlesip Suyu alustur masi iki. e meydana gelir OH' ile amino asit peptitlesirse bir peptit bağı taşıyan dipeptit olusur Peptit b. aa, + aaaaa, maaa, + 1+20 AUG amino Dipeptit asit peptitlesirse I peptit bağı taşıyan tripeptit olusur 530 aam aag Tripeptit a. a peptitlesirse yapısındaki a. a * Cok sayıda peptit back tasyan polipeptit D.S alusur nload polipeptit + ln - H2O # 2 aa = Dipeptit at 3 oa: Tripeptit *ck Sayida da - Polipeptit Sayısının bir eksiği kadar #Kismen sindirilmis protein pancalarına pepton denir. Canlıların birbirinden farklı olma * DNA ların farklı ve DNA kontrolünde farklı olmasından kaynaklanır Sebepleri: sentezlenen Protein moleküllerinden Proteinlerin Farkli Olma Sebepleri: DNA boz diziliminin farklı Amino asitlerin dizili sinin " " Sayısının " cesidinin " olmos " " " " " " çıkması Sentezde kurulan bag sayısının " ་་ Protein Müü aciga su tülünün Farkh olması iki farklı tür arasında protein benzerliğine cesini ortaya koyabiliriz Protein Setli Birincil Lislevsel değill Hyppi İkincil yap Lislevel) ücüncül yapı listensel) Dördüncül yapı (islausel) babanak akrabalık dere- Denaturasyon: proteinlerin isleusel almalarını sağlayan yoğun tuz, yüksek sıcaklık PH radyasyon ub etkenlerle bozulması ve' isleselligini kaybetmesine denir ortadan Renaturasyon: couresel değisimlerin protein üzerindeki ettisi değilse olumsuzuk kalkında protein yeniden eski geri döner bu duruma renatunagyon denir Pazla isleusel formuna. denic Enzimler: kimyasal bir tepkimenin baslayabilmesi gereken aktivasyon enerjisi minimum enerji miktarina. Canli sistemlerde gerceklesen biyolalik katolizörlene enzim denic Enzimier Kendisi kimyasal tepkimede hahanmayan, teprime hızını arttıran kimyasal katalizörlerdir daha kolay baslamasını Enzimier kimyasal tepkimenin baslaması için gereken enersi miktarını düsünlicier tepkimenin Saglayan vel böylece birim zamanda tepkimoje ginen molekul sayısını arttırıp tepkimeyi hızlandıran organik moleküllerdir Enzimler tepkime Sırasında sekil değiştirir ancak tepkimeden says ve -yapısı değismeden aynen. Sikar · Bazı tepkimeler aktivasyon enerjisini Isı enerjisi ile asarken bazı tepkimeler ise ATP enerjisiyle asar E Tepkimeye girenler Sayısı yapısı değismeden aynen çıkar N Aynı cesit tepkimede terrat tetrar kullanılır Z organik yapılıdır i kimyasal teptimeyi başlatmazlar m Aktivasyon enerjisini düsürüp tepkimenin kendiliğinden baslanma- SIDI sağlar Teptime hanı L ↑ tepkime süresini ✓ E Enzimier tepkimenin yönünü belirlemez R HORMONLAR: aming asit Belirli hücre belirli hücre tiplerinden salgılanan ve er üzerinde düzenleyici etki gösteren Steroit yapılı organik bileşiklendir #Hormonlar: *Büyüme Gelisme *üneme + Homeostaziyi Salgılama. Vitaminler: hedef hücret protein ve Vitaminle insan bağışıklığı için cok önemli bir moddedir Genelde insan alınır Vücudu tarafından üretilemez ve disardan hazır Bittiler ise Kendisi üretebilir vitaminier ikiye Ayrılır: Yağda çözümenier Suda Çözünenler > A, D, E, K L, B.C Yağda Gazinenler: Vücutta Depolardığından eksiklikleri yağların Sindiriminde ve emiliminde Sorun dünkü bağırsaklarda emilebilmesi gerekir дес hissedilir olmaması gerekir VITAMINER: A VITAMINI: D VITAMINI: E VITAMINI: findik Tan baliği Domates ILGIU VITAMIN I.B Balik, karaciğer, yumurta S., haula Balık, karaciğer, yumurta S.. Sut EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN H Gece körlüğü Rasitizm, Osteomalazi, Osteoporoz Kısırlık K VITAMINI: Lahana Ispanak k. bahar marul Kanin pihtilasmaması Anemi B VITAMINI : Tauz eti, yumurta, k. etmek, findik C VITAMINI : Yesil Biber, kivi, Portakal, Limon Skorbut Nukleik Asitler: Hücre cekirdeğinde DNA'lar ve DNA'ların üstünde genler vardır Nüleotitler, nukleik asitlerin yapısal birimleridir Her bir nikleotit 3 alt birimden olusur ..Azotlu organik baz • 5 karbonly seker Inorganik Fosfat grubu → Prin ve pirimdin bazları olmak üzere iki cesittin PURIN BAZLARI: PiRimDIN BAZLARI: *Adenin # Timin 4 ikiye Ayrılır: #Riboe * Deoksiriboz *Sitozin Guanin Urosil DNA ve RNA'ya asidik özellik kazandırır Glikozit Nükleotit * Nüleozit *Ester Bağl Deoksiribonukleik Asit (DNA) * DNA, canlıların genetik bilgisini tasıyan * *Bilgileri sonraki döllere aktaran #Sarmal polinukleaittir yapılı #ökaryot hücrelende bekindek, mitokondri ve Kbroplasta b. Prokaryot hücrelerde Sitoplazmada bulunur DNA Deaksiribaz + Pürin (Adenin = Timin) Ribonukleik Asit (RNA) Likili bag #RNA, DNA'dan aldığı genetik bilgi ile protein senteizini gercekleştiren tek zincirli polimerair *RNA kendini esleyemez, onaramaz * Tum RNA desitieni DNA perinden sentedenir Prokaryot h Sitoplazmada ye ribozomda bulunur *Gkaryot hücrelende: cekirdek, çekirdekçik kandn e kloroplasta bulunur. Sitoplazma ribozom mito DNA *Adenin, timin, sitazin guanin Deaksriboz #cift iplik * Ester, onarır * A/T, G/C für in/Pirimidin RNA * Adenin guanin sitozin urasil Riboz * tek iplik *Esleyemez, onaramaz #Böyle bir oran yoktur orani 1'e esittir