Destek ve hareket sistemi

Alternatif metin:

kanalı içindeki kon damarlarından beslenir. Hücreler arasında sitoplazmik uzantılar vardır. Besin va 02 bu uzantılar ile içteki hücrelerden dış- toki hücrelere doğru iletilir. havers kanali wolkman konali Sekillerine göre kemikler 4'e ayrılır. Uzun kemikler (Pazu, ön kol, dirsek, uyluk, koval, baldır kemikleri ömektir) Kisa kemik (elve ayak parmak kemikleri) Yassi kemik (Kaburgalar, kafatası, kürek, köprücük, göğüs kemiği örnektir) Düzensiz sekilli kemikler (omurlar, bazı yüz kemikleri örnektir) Uzun kemikler BAŞ GÖVDE BAŞ Ellemlakırdağı →periost * Jüngerimsi kemik doku içinde bulunan kırmızı kemik iliğinde kan hücreleri üretilir. Süngerimsi kemik * Periost (Kemik zarı), kan damarlarıve sinirler içerir. Periost, kemiği yeniler, onarır ve enine büyümesini sağlar. * Epifia plogi, kemiği boyuna büyü- tür. Belli bir yaştan sonra kıkırdak yapılı olan epifiz ploĝi tomomen ke- mikleşir. Boyoa uzama durur. >ilik kanalı (sarı kemik iliği bulunur) →sıkı kemik doku Epifia plağı * Görevi yağ depolamak olan sarı kemik ilig, kırmızı kemik iliğinin kan hücreleri Üretimi yetersiz kaldığında, akyuvar hücre- lerini üretmektir. Kemik gelipimini etkileyen faktörler 4 Gevresel Faktörler Spor yapma, beslenme, güneş ışığı, mineraller, Gerresel faktörlerdir. vitaminler *Beslenme: Gereli mineral, vitamin ve protein alımı kemik gelişimini olumlu etkiler. A, D, ve C vitaminleri kemik oluşumunda önemlidir. ile * Güneş Işığı Derimizin altında inaktif form da provitamin D bulunur. Güneş ışığı provitamin D aktif D vitaminine dönüşüp, Co'lain kemik dokuda kalmasını sağlar. mineraller : Kemik yapışında Ca, Mg, POT, CO₂ yapılıdır. 4 Genetik faktörler, Hormonlar ve genler etkilidir. * Hormonlar: Parathormon ve kolsitonin hormonları ait colipan hormonlardır. Kemikteki Ca düzeyini dengede tutarlar. (parathormon → Kemikteki Ca Oranını azaltır. Kalsi- tonin Kemikte ca oranını artırır.) Aynco tiroksin ve büyüme harmonu kemiğin büyüyüp olgunlaşmasında etkilidir. EKLEMLER Kemiklerin birbirleriyle bağlantı kurdukları bölgelere eklem denir. Hareket yeteneklerine göre eklemler 3'e ayrılır. ✓ Oynamaa eklem : Kemikler birbirlerine ayrılmayacak şekilde kenetlenmiştir. Kafatosi kemikleri ve yüz kemikleri arasındaki eklemlerdir. (Yüz kemiklerinde all gene hariç) ✓ Yarı oynar eklem: Hareketleri sınırlıdır. Kemikler arasında sadece eklem kıkırdağı bulunur. (Disk şeklinde fibróz kıkırdak). Baş, göğüs ve bel omurları yarı oynor eklem- lere örnek verilebilir. eklem L Oynor eklem: Hareket yetenekleri fazladır. Eklem kıkırdağı, eklem Sival, kapsülü gibi yapılar bulunur. Ellemi oluşturan kemikler birbirlerine ligament adı ve- rilen eklem bağları ile bağlıdır. periost Eklem bağları Ligament) Eldem kılurdağı Eklem kapsüllő Ellem zori (Snoviyal zor) Eklem SAIDI (sinoviyal SIVI) KAS DOKU * Genel olarak 3 çeşit kos bulunur. L, Düz Kos -> Hücreleri ig (mekik) şeklindedir. Tek çekirdeklidir. → Gekirdek hücrenin ortasındadır. Aktin ve miyoain bulundurur. -> -> Aktin ve miyasin düzensiz dizildiğinden Hos teli L, Kolp Kosi bantlı yapı göstermez. Yavas kasılır-gec yorulur. istemsia çalışır_ Otonom sinir sistemi kontrol eder. Kandamarları, mide, yemek borusu, incebağırsak, kalın bağırsak gibi organlarda bulunur. Dallanmıştır. -> Aktin ve miyaain proteinleri düzenli dizildiğinden bantlı yapı gösterir. Bir hücreden diğerine elektriksel değişlmlerin iletimini sağlaya hücreler arası diskler bulunur. -> istemsia çalışır - otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Ritmik çalışır. Her atimolo 0,40 sn dinlenir. ↳ Giagili kos = Kırmızı kos = iskelet kası Kas -> TERO demeti Bu kos doku embriyonik dönemde çok sayıda hücrenin birleşmesiyle oluşmuştur. Bu nedenle çok çekirdeklidir. -> ← Demeter halinde bulunur. -> Aktin ve miyozin düzenli dizildiğinden bantlı görünü me sahiptir. Cok çekirdeklidir. Çekirdekler hücrelerin kenarlarında bulunur. Hızlı kasılır. çabuk yorulur. istemli çalışır, somatik sinir sistemi tarafından kontrol edilir. - Yapuinda 02 depolayon Fe'li kırmw renkli miyoglobin pigmenti bulunur. Not: Kas zari = Sorkolemma Kos sitoplasmaal = Sarkoplazma Kas endoplasmik retikulumu = sorkoplazmik retikulum. Kos proteinleri = Aktin ve miyoain miyofibril Gizgili kaslarda aktin ve miyozin dizilimi Kas teli Kas lifi = Aktin proteini Z Z Z sarkomer 11 Kasilma birimi Z miyazin proteini -> -> -> -> -> miyozin Aktin Huxley in Kayan iplikler Z hipotezi I Z sarkomer Kosilma birimi Kas kasılması iki z bandi birbirine yaklaşır. H bandı kaybolur. I bondi daralır A bandı değişmez Sarkomerin ve dolayvıyla kosın boyu kısalır, eni ortor, toplam hacmi değişmez. Aktin ve miyozin proteinlerinin boyu değişmez. Bantların boyu değişir. *iki z bandı arasındaki bölgeye sarkomer (ka- silma birimi) denir. * I bond = sadece aktin proteininin denk gel- digi bölgedir. *H bondi = Sadece miyozin proteininin denk gel- diği bölgedir. * A bandi = Hem aktin hem de miyazin proteininin denk geldiği bölgedir. → Kas gevşemesi iki z bandı birbirinden woklaşır. H bandı yeniden oluşur. I bandı genişler A bandı değişmez Sarkomerin, dolayısıyla kasın boyu uzar, eni kısalır, toplam hacmi değişmez. → Aktin ve miyozin proteinlerinin boyu değir- mea. Bontorn boyunda değişiklik olur. Not: Biri kasılırken diğeri de karılan veya biri gevşerken diğeride gevşeyen kaslara sinerjit (Aynı yönlü) kaskar denir. Örnek: Kaburga kasbi ve diyafram kasları Not: Biri kasılırken diğeri gevşeyen kostora ise antagonist (ait yönlü) kostar denir. Örnek: Kol ve bacak kosları. Kas sarsı Tonus. gizli fazi Kosilma geuseme dinlenme Zaman ↑ uyori Gizli fo2: Uyarının verildiği andan kasılmaya başlama anına kadar olan euredir. (uyartının geldiği motor nöronun kasa boğlandığı bölgeye motor ua plağı denir. -> Giali fozda sırası ile su olaylar gerçekleşir. • Motor nöron asetilkolin Salgılar. Asetikolin kos 2arını (sarkolemma) uyarır. Kas hücrelerinin zarı kas içindeki T tübülleri ile bağlantılıdır. impuls T +übülleri ile sarkoplazmik retikulumu uyarır. Sarkoplazmik retikulum içinde bulunan Ca iyonla- nini sarkoplazmaya ser- best bırakır. Serbest kalon Color miyorin üzerindeki ATPasen- zimini aktifleştirir. ATPaz enzimi ATP'nin yıkımını yapar. Böylece kosilma için gerekli enerji elde edilmiş olur. Bu enerji ile aktin ve miyo- 2in proteinleri birbiri üzerin de kayarak aktomiyozin komp- lexini oluşturur. Yani kas kasılır. Not: Sitoplazmada bulunan Ca iyonları tekrar sarkoplazmik retikuluma alınınca = kos gevşer. Caların ER'ye geri alınmasında aktif taşıma yapılır. Eğer ölüm olursa ATP Üretimi durur. Co'lar sarkoplazmada kalır. Has kasılı kalmış olur. Bu olaya Slum hatipi (sertliği) denir. *Ya hep Ya hiç yasası Bu yasa kos teli (lifi) için geçerlidir. Hos demeti için geçerli değildir. Bir kas teli epik değer altındaki uyarılara tepki vermea. Esik deger ve Querinde. kilere hep ayni siddette tepki verir. Kos teli ED и Kas demeti = Birden çok kos lifinden oluşur. *Sekilde verilenlere göre 4 nolu uyoron ile kos demetindeki tüm kos telleri uyol- mishr. Günkü bundan sonra kos demetinin tepki iddetinde artış olmamıştır. *Fizyolojik tetonus Kaslara gelen uyarı sıklığının (frekansının) artması sonucu kosların gevşemeden kasılı kalması olayıdır. normal yarı fayolojik tam fuyolojik *Kos kasılmasının kimyasal olayları -> Kosilma için gerekli maddelerin kullanım sıroul → (ATP _ Kreatin fosfat - glikoz - glikojen yağ - protein) Once mevcut ATP kullanılır. Daha sonra acil enerji kaynağı olan kreatin fosfat kul- lanılır. Enerji yetersizliğinde ek olarak Laktikasit fermentasyonu gerçekleşir. Karbonhidrat, yağ ve proteinler Dali solunum ile inorganik bileşenlerine kadar yıkalır. Koslardaki ATP hızla tükenir. Bundan sonra kreatin fosfat kullanılır. Ama doğruolan kullanılmaz. Kreatinfosfatton ATP yopılır. Bu ATP kullanılır. * Kreatin ℗ + ADP Kosilma, Kreatin + ATP * Kreatin + ATP dinlenme, Kreatin ①+ ADP Kosilmada ⇒ CO₂ ↑ ISI T Dinlenme sırasında üretilen ATP'lerin bir kısmının depo edilmiş şeklidir. Kreatin①↓ Laktikasit ↑ ADP ↑ H₂O ↑ Glikojen↓ Kreatin ↑ Glikoz ↓ ATP P ↑