Dersler

Cografya

Epirojenez ve Orojenez: Türkiye'deki Dağların Oluşumu

Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Görüntüle

Epirojenez ve Orojenez: Türkiye'deki Dağların Oluşumu

İbrahim Emre Atar

@ataribrahim

778 Takipçiler

Takip Et

Türkiye'nin jeolojik yapısını şekillendiren üç temel hareket vardır: Epirojenez, Orojenez ve Volkanizma.

Epirojenez, geniş alanları etkileyen dikey yöndeki yer kabuğu hareketleridir. Bu hareketler sonucunda kıtalar yükselir veya alçalır. Türkiye'de epirojenez örnekleri arasında Anadolu'nun genel yükselmesi ve İç Anadolu'daki göl tabanlarının yükselmesi yer alır. Epirojenik hareketler sonucu oluşan yerler genellikle geniş platolar ve peneplenlerdir.

Orojenez ise yanal sıkıştırma kuvvetleri sonucu oluşan dağ oluşum sürecidir. Türkiye'de orojenez sonucu oluşan dağlar arasında Toroslar, Kuzey Anadolu Dağları ve Trakya'daki Yıldız Dağları bulunur. Orojenez türkiye'de nerede görülür sorusunun cevabı özellikle Alp-Himalaya kıvrım sisteminin parçası olan bölgelerdir. Bu süreç, III. Jeolojik zamanda yoğun şekilde gerçekleşmiştir.

Volkanizma, magmanın yeryüzüne çıkması sonucu oluşan olaylar bütünüdür. Derinlik volkanizması ve Yüzey volkanizması olmak üzere iki türü vardır. Türkiye'de volkanizma örnekleri arasında Ağrı Dağı, Erciyes Dağı, Nemrut Dağı ve Karacadağ gibi önemli volkanik dağlar yer alır. Volkanizma türkiye'de nerelerde görülür sorusuna en belirgin cevap İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri'dir. Bu bölgelerde hem sönmüş volkanlar hem de jeotermal kaynaklar bulunur. Yüzey volkanizması örnekleri arasında lav akıntıları, volkan konileri ve kalderalar sayılabilir.

25.07.2024

# OROJENEZ #
ia kuvvetlerin
disa Gıkmasıyla
tortul tabakalar oluşur
B tortul tabakalar birikederek dağları oluşturur. Kısaca
Orojenez ; dağ

Görüntüle

Türkiye ve Dünyada Dağ Oluşum Süreçleri

Orojenez Nedir ve dağların oluşum süreci, yeryüzü şekillerinin oluşumunda en temel jeolojik olaylardan biridir. İç kuvvetlerin etkisiyle tortul tabakaların birikip kıvrılması ve kırılması sonucu dağlar meydana gelir. Levhaların yakınlaşması sonucunda iki farklı dağ tipi oluşur: kıvrım dağları ve kırık dağları.

Tanım: Orojenez, yerkabuğundaki levhaların birbirine yaklaşması sonucu tortul tabakaların sıkışarak yükselmesiyle gerçekleşen dağ oluşum sürecidir.

Kıvrım dağları, esnek tortul tabakaların yan basınçlar sonucu kıvrılmasıyla oluşur. Bu süreçte antiklinal (yükselen) ve senklinal (alçalan) yapılar meydana gelir. Himalaya Dağları, Hint ve Avrasya levhalarının çarpışması sonucu oluşmuş en belirgin örnektir. Kırık dağlar ise sert tortul tabakaların kırılması sonucu oluşur ve horst-graben sistemini meydana getirir.

Dünya tarihinde dört büyük orojenez dönemi yaşanmıştır: Prekambriyen'de Huron kıvrımları, Paleozoik'te Kaledonyen ve Hersiniyen kıvrımları, Mesozoik'te ise günümüzde de devam eden Alp kıvrımları. Türkiye'de orojenez sonucu oluşan dağlar özellikle Alp orojenezi döneminde şekillenmiştir.

Görüntüle

Epirojenez ve Volkanizma Süreçleri

Epirojenez Nedir, geniş alanları etkileyen dikey yöndeki yer kabuğu hareketleridir. Türkiye'de epirojenez örnekleri arasında özellikle kıyı bölgelerindeki yükselme ve alçalmalar dikkat çeker.

Örnek: Epirojenik hareketler sonucu oluşan yerler arasında taraçalar (sekiler) bulunur. Bu alanlarda tarımsal faaliyetler yoğun olarak yapılır.

Volkanizma nedir sorusuna gelince, magmanın yeryüzüne çıkması veya yakın yerlere kadar ulaşması olayıdır. Derinlik volkanizması ve Yüzey volkanizması olmak üzere iki türü vardır. Türkiye'de volkanizma örnekleri arasında Ağrı Dağı, Erciyes Dağı ve Nemrut Dağı gibi önemli volkanik dağlar bulunur.

Volkanizma türkiye'de nerelerde görülür sorusunun cevabı olarak özellikle Doğu Anadolu ve İç Anadolu bölgeleri gösterilebilir. Bu bölgelerde hem tarihsel hem de güncel volkanik aktiviteler gözlemlenmiştir.

Görüntüle

Volkanik Şekiller ve Oluşumları

Yüzey volkanizması örnekleri arasında krater, kaldera ve maar gibi yapılar bulunur. Krater, ilk volkan patlaması sonucu oluşan çukurlardır. Kaldera ise kraterin genişlemiş halidir.

Vurgu: Volkanizma 10. sınıf müfredatında önemli bir yer tutar ve özellikle Türkiye'deki örnekler üzerinden anlatılır.

Volkan konileri üç farklı tipte oluşabilir: kül konisi, kalkan konisi ve tabakalı volkanlar. Bu yapılar, volkanik aktivitenin türüne ve magmanın özelliklerine göre şekillenir.

Derinlik volkanizması sonucu oluşan yapılar arasında batolit, lakolit, dayk ve sill bulunur. Bu yapılar, magmanın yer altında soğuması sonucu oluşur ve her biri kendine özgü özelliklere sahiptir.

Görüntüle

Türkiye'de Jeolojik Oluşumlar

Türkiye'de dağ oluşumu karmaşık jeolojik süreçlerin sonucudur. Orojenez türkiye'de nerede görülür sorusunun cevabı olarak özellikle Kuzey Anadolu ve Toros Dağları gösterilebilir.

Tanım: Türkiye'de volkanizma 10. sınıf konuları arasında önemli yer tutan jeolojik olaylar, ülkemizin bugünkü yeryüzü şekillerinin oluşmasında etkili olmuştur.

Türkiye'de epirojenik hareketler özellikle kıyı bölgelerinde etkili olmuştur. Bu hareketler sonucunda kıyı taraçaları, yükselen ve alçalan kıyılar oluşmuştur.

Ülkemizde volkanik aktivite sonucu oluşan yapılar, özellikle Doğu Anadolu'da yoğunlaşmıştır. Bu bölgede bulunan volkanik dağlar ve platolar, Türkiye'nin jeolojik tarihinin önemli kanıtlarıdır.

Görüntüle

Türkiye'de Volkanizma ve Deprem Oluşumları

Yüzey Volkanizması ve volkanik yapılar, ülkemizin jeolojik zenginliklerinin önemli bir parçasını oluşturur. Volkanik dağlar ve koniler, magmanın yeryüzüne çıkması sonucu oluşan karakteristik yapılardır. Kül konisi, kül ve tüflerin baca etrafında birikmesiyle oluşurken, kalkan konisi daha akıcı lavların geniş alanlara yayılmasıyla meydana gelir.

Tanım: Volkanizma, magmanın yeryüzüne çıkması ve soğuyarak katılaşması sonucu oluşan jeolojik süreçtir.

Türkiye'de volkanik yapıların en belirgin örnekleri arasında İzmir-Kula çevresindeki kül konileri ve Diyarbakır-Siverek civarındaki Karacadağ kalkan konisi bulunur. Tabakalı volkanların en önemli örneği ise Ağrı Dağı'dır. Bu volkanik yapılar, türkiye'de volkanizma örneklerinin zenginliğini gösterir.

Volkanik bölgeler, yüksek nüfus yoğunluğuna sahiptir çünkü bu alanlar mineral açısından zengin topraklara ve önemli madencilik kaynaklarına sahiptir. Ayrıca, bu bölgeler turistik açıdan da değerlidir.

Örnek: Dünya'daki volkanların %75'i Pasifik levhası çevresinde yer alır ve bu bölgeye "Ateş Çemberi" adı verilir.

Görüntüle

Deprem Oluşumu ve Türleri

Depremler, yer kabuğundaki çeşitli hareketler sonucu oluşan sarsıntılardır. Depremin başladığı noktaya iç merkez (hiposantır), yeryüzüne ulaştığı noktaya ise dış merkez (episantır) denir. Depremin büyüklüğü sismograf ile ölçülür.

Vurgu: Deprem dalgaları üç türdür: Boyuna (P), Enine (S) ve Yüzey (L) dalgaları. L dalgaları en yıkıcı etkiye sahiptir.

Depremler oluşum nedenlerine göre üçe ayrılır: Çöküntü depremleri, volkanik depremler ve tektonik depremler. Tektonik depremler, Orojenez hareketleri sonucu oluşan en tehlikeli deprem türüdür.

Terim: Epirojenik hareketler ve tektonik aktivite, Türkiye'nin deprem kuşağında yer almasının temel nedenidir.

Görüntüle

Fay Sistemleri ve Deprem Kuşakları

Faylar, yer kabuğunda meydana gelen tektonik hareketler sonucu oluşan kırıklardır. Üç temel fay türü vardır: Normal fay, ters fay ve doğrultu atımlı fay. Bu fay sistemleri, türkiye'de dağ oluşumunun temel mekanizmalarından biridir.

Tanım: Fay, yer kabuğundaki kırılma sonucu oluşan ve blokların birbirine göre yer değiştirdiği yapılardır.

Dünyada üç önemli deprem kuşağı bulunur: Pasifik Deprem Kuşağı (Japonya, Şili, Meksika), Akdeniz-Himalaya Deprem Kuşağı (Türkiye, İtalya, İran) ve Atlantik Deprem Kuşağı. Türkiye, Akdeniz-Himalaya deprem kuşağında yer alması nedeniyle yüksek deprem riski taşır.

Vurgu: Türkiye'de epirojenez örnekleri ve tektonik hareketler, ülkemizin jeolojik yapısını şekillendiren temel süreçlerdir.

Aradığını bulamıyor musun? Diğer derslere göz at.

Knowunity, beş Avrupa ülkesinde 1 numaralı eğitim uygulaması!

Knowunity, Apple tarafından büyük ilgi gördü ve Almanya, İtalya, Polonya, İsviçre ve Birleşik Krallık'ta eğitim kategorisinde sürekli olarak en üst sıralarda yer aldı. Hemen Knowunity'e katıl ve dünya çapında milyonlarca öğrenciyle yardımlaş.

İndir

Google Play

İndir

App Store

Knowunity, beş Avrupa ülkesinde 1 numaralı eğitim uygulaması!

4.9+

Ortalama Uygulama Puanı

15 M

Öğrenci Knowunity kullanıyor

#1

Eğitim uygulamaları tablosunda 12 ülkede

950 K+

Öğrenci ders notlarını yükledi

Kararsız mısın? Bizi bir de dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılarımızdan dinle!

iOS Kullanıcısı

Kesinlikle harika bir uygulama, resmen hayatımı kolaylaştırdı.

Stefan S, iOS Kullanıcısı

Uygulama çok basit ve iyi tasarlanmış. Şimdiye kadar aradığım her şeyi buldum

S., iOS Kullanıcısı

Ba-yıl-dım ❤️, çalışırken neredeyse her an kullanıyorum

Ders notlarını görmek için kaydol. Ücretsiz!

Tüm belgeleri görebilirsin

Notlarını Yükselt

Milyonlarca öğrenciye katıl

Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun

Dersler

Cografya

Epirojenez ve Orojenez: Türkiye'deki Dağların Oluşumu

İbrahim Emre Atar

@ataribrahim

778 Takipçiler

Takip Et

Türkiye'nin jeolojik yapısını şekillendiren üç temel hareket vardır: Epirojenez, Orojenez ve Volkanizma.

25.07.2024

9/10

Cografya

Türkiye ve Dünyada Dağ Oluşum Süreçleri

Tanım: Orojenez, yerkabuğundaki levhaların birbirine yaklaşması sonucu tortul tabakaların sıkışarak yükselmesiyle gerçekleşen dağ oluşum sürecidir.

Epirojenez ve Volkanizma Süreçleri

Örnek: Epirojenik hareketler sonucu oluşan yerler arasında taraçalar (sekiler) bulunur. Bu alanlarda tarımsal faaliyetler yoğun olarak yapılır.

Volkanik Şekiller ve Oluşumları

Yüzey volkanizması örnekleri arasında krater, kaldera ve maar gibi yapılar bulunur. Krater, ilk volkan patlaması sonucu oluşan çukurlardır. Kaldera ise kraterin genişlemiş halidir.

Vurgu: Volkanizma 10. sınıf müfredatında önemli bir yer tutar ve özellikle Türkiye'deki örnekler üzerinden anlatılır.

Volkan konileri üç farklı tipte oluşabilir: kül konisi, kalkan konisi ve tabakalı volkanlar. Bu yapılar, volkanik aktivitenin türüne ve magmanın özelliklerine göre şekillenir.

Türkiye'de Jeolojik Oluşumlar

Tanım: Türkiye'de volkanizma 10. sınıf konuları arasında önemli yer tutan jeolojik olaylar, ülkemizin bugünkü yeryüzü şekillerinin oluşmasında etkili olmuştur.

Türkiye'de epirojenik hareketler özellikle kıyı bölgelerinde etkili olmuştur. Bu hareketler sonucunda kıyı taraçaları, yükselen ve alçalan kıyılar oluşmuştur.

Türkiye'de Volkanizma ve Deprem Oluşumları

Tanım: Volkanizma, magmanın yeryüzüne çıkması ve soğuyarak katılaşması sonucu oluşan jeolojik süreçtir.

Örnek: Dünya'daki volkanların %75'i Pasifik levhası çevresinde yer alır ve bu bölgeye "Ateş Çemberi" adı verilir.

Deprem Oluşumu ve Türleri

Vurgu: Deprem dalgaları üç türdür: Boyuna (P), Enine (S) ve Yüzey (L) dalgaları. L dalgaları en yıkıcı etkiye sahiptir.

Terim: Epirojenik hareketler ve tektonik aktivite, Türkiye'nin deprem kuşağında yer almasının temel nedenidir.

Fay Sistemleri ve Deprem Kuşakları

Tanım: Fay, yer kabuğundaki kırılma sonucu oluşan ve blokların birbirine göre yer değiştirdiği yapılardır.

Vurgu: Türkiye'de epirojenez örnekleri ve tektonik hareketler, ülkemizin jeolojik yapısını şekillendiren temel süreçlerdir.

Aradığını bulamıyor musun? Diğer derslere göz at.

Knowunity, beş Avrupa ülkesinde 1 numaralı eğitim uygulaması!

Knowunity, Apple tarafından büyük ilgi gördü ve Almanya, İtalya, Polonya, İsviçre ve Birleşik Krallık'ta eğitim kategorisinde sürekli olarak en üst sıralarda yer aldı. Hemen Knowunity'e katıl ve dünya çapında milyonlarca öğrenciyle yardımlaş.

İndir

Google Play

İndir

App Store

4.9+

Ortalama Uygulama Puanı

15 M

Öğrenci Knowunity kullanıyor

#1

Eğitim uygulamaları tablosunda 12 ülkede

950 K+

Öğrenci ders notlarını yükledi

Kararsız mısın? Bizi bir de dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılarımızdan dinle!

iOS Kullanıcısı

Kesinlikle harika bir uygulama, resmen hayatımı kolaylaştırdı.

Stefan S, iOS Kullanıcısı

Uygulama çok basit ve iyi tasarlanmış. Şimdiye kadar aradığım her şeyi buldum

S., iOS Kullanıcısı