Levha Hareketleri ve Yeryüzü Şekilleri
Levha hareketleri, yeryüzü şekillerinin oluşumunda ve değişiminde kritik bir rol oynar. Bu hareketler, 10. sınıf coğrafya derslerinde öğretilen Dünya'nın tektonik oluşumunun temel bileşenlerinden biridir.
Levha hareketleri beş ana kategoriye ayrılır:
- Kıta ve Okyanus Yaklaşması
- Kıta-Kıta Yaklaşması
- Kıtasal Levhaların Uzaklaşması
- Okyanusal Levha Uzaklaşması
- Sürtünme
Her bir hareket türü, kendine özgü yeryüzü şekillerinin oluşumuna neden olur.
Vurgu: Bu hareketler, levha hareketleri sonucu oluşan yeryüzü şekillerinin çeşitliliğini açıklar.
Kıta ve okyanus yaklaşması sonucunda sıradağlar, okyanus hendekleri ve volkanik adalar oluşur. Örneğin, And Dağları ve Şili Çukurluğu bu tür bir hareketin sonucudur.
Örnek: Kıta-kıta yaklaşması, Tibet Platosu, Himalayalar ve Toroslar gibi yüksek plato ve sıradağların oluşumuna neden olur.
Kıtasal levhaların uzaklaşması, Doğu Afrika Rift Vadisi gibi graben oluşumlarına ve kara içi volkanlara yol açar. Okyanusal levhaların uzaklaşması ise okyanus sırtları, denizaltı sıradağları ve volkanik adaların oluşumuna neden olur.
Terim: Graben, iki fay arasında çöken uzun ve dar bir arazi parçasıdır.
Son olarak, levhaların sürtünmesi tektonik depremlere ve doğrultu atımlı faylara neden olur. San Andreas Fayı, bu tür bir hareketin sonucudur.
