Sinir Sistemi ve Refleksler: Detaylı İnceleme
Sinir sistemi, vücudumuzun karmaşık işleyişini kontrol eden hayati bir yapıdır. Bu sistemin temel bileşenleri ve işlevleri şunlardır:
Omurilik ve Refleksler:
Refleks nedir sorusuna cevap olarak, ani ve istemsiz tepkiler olduğunu söyleyebiliriz. Omurilik refleksleri, vücudumuzun hızlı tepki vermesini sağlar. Örneğin, elimize iğne battığında hızlıca çekmemiz bir reflekstir.
Örnek: Sağ eline iğne batan birinin sağ elini çekmesi veya sol ayağına çivi batan bireyin sağ ayağını çekmesi, omurilik reflekslerine örnektir.
Beyin ve Omurilik İlişkisi:
Beyin, omuriliği kontrol eder ve bazen refleksleri baskılayabilir.
Highlight: Elimize aniden iğne batacağı zaman refleks olarak omurilik sayesinde çekeriz, fakat iğneye istemli bir şekilde gittiğimiz zaman beyin omuriliği baskıladığı için kolumuzu çekmeyiz.
Öğrenme ve Alışkanlıklar:
Öğrenme süreci beyin kabuğunda başlar ve zamanla omuriliğe devredilir.
Örnek: Uzun süre araba kullanmayı bırakan bir bireyde, beyin kabuğu tekrar devreye girip davranışı öğretip omuriliğe devreder.
Çevresel Sinir Sistemi:
Çevresel sinir sistemi, duyu ve motor bölümlerinden oluşur.
Vocabulary: Reseptör: Duyuları alan hücreler. Efektör: Uyarıları alan ve tepki veren organ veya doku.
Somatik ve Otonom Sinir Sistemi:
Somatik ve otonom sinir sistemi farkları önemlidir.
Definition: Somatik sinir sistemi, istemli hareketleri kontrol eder ve miyelinli hızlı çalışan motor nöronlardan oluşur. Otonom sinir sistemi ise istemsiz işlevleri yönetir ve miyalinsiz yavaş çalışan motor nöronlardan oluşur.
Beyin ve Omurilikten Çıkan Sinirler:
Beyinden 12 çift sinir çıkar.
Highlight: En önemlisi 10. çift olan vagus siniridir. Vagus siniri ne işe yarar sorusuna cevap olarak, karın ve göğüs boşluğundaki organların çalışmasını kontrol ettiğini söyleyebiliriz.
Omurilikten 31 çift sinir çıkar, en uzunu siyatik sinirdir.
Somatik Sinir Sistemi Detayları:
Somatik sinir sistemi istemli mi sorusuna evet diyebiliriz.
Definition: Somatik sinir sistemi, istemli hareketlerimizin gerçekleştiği iskelet (çizgili) kaslarına uyarı götüren miyelinli motor nöronlardan oluşur.
Bu sistem, motor nöronun akson ucuyla iskelet kası arasında sinaps yaparak çalışır.
